1.1Doel van de richtlijn

Het doel van deze PGS-richtlijn is om vast te leggen met welke maatregelen de risico's van opslag en verlading van ammoniak te beheersen zijn. Deze maatregelen zijn gebaseerd op een risicobenadering die uitgaat van de scenario's die zich voor kunnen doen. Op basis van de scenario's zijn doelen geformuleerd waarmee wordt beoogd een aanvaardbaar veiligheidsniveau te creëren. Uit de doelen zijn vervolgens de maatregelen afgeleid. Deze maatregelen verkleinen de kans op een incident of voorkomen of beperken de nadelige gevolgen van een incident. Informatie over de risicobenadering staat in Hoofdstuk 3 van deze richtlijn.

1.2Toepassingsbereik van de richtlijn Normatief

Deze PGS-richtlijn is van toepassing op de veilige opslag en verlading van ammoniak.

Het totale toepassingsgebied van deze PGS-richtlijn omvat (zie Afbeelding 1 voor een schematische weergave):

1. ammoniakopslaginstallatie van koude, atmosferische ammoniak, inclusief productleidingen tot aan de aansluiting op externe transportleidingen of procesinstallatie (voor de chemische omzetting) en inclusief de installatie voor de omzetting van koude naar warme ammoniak;
2. ammoniakopslaginstallatie van ‘warme’ ammoniak onder druk (0,5 barg dampspanning en hoger), inclusief productleidingen tot aan de aansluiting op externe transportleidingen of procesinstallatie. Onder deze groep vallen ook de zogenoemde 'semi-ref opslagtanks'. Dit zijn ammoniakopslagtanks onder (lagere) druk die beperkt gekoeld worden. Dit is het geval vanaf een temperatuur van circa -25 °C en hoger;
3. laad- en losinstallatie voor de verlading van en naar transportmiddelen (zee- en binnenvaartschepen, tankwagens en spoorketelwagons).

Opmerking 1: Bij opslag vanaf 150 l betreft het volgens paragraaf 3.2.7 van het Bal een vergunningplichtige milieubelastende activiteit en bij opslag vanaf 50 ton valt de milieubelastende activiteit onder de Seveso-richtlijn. In het geval dat de Seveso-richtlijn van toepassing is, geldt dat de gehele inrichting vergunningplichtig is.

Opmerking 2: Een bovengrens, voor de maximale inhoud, van een atmosferische opslagtank is niet gedefinieerd in deze PGS-richtlijn. Door toepassing van NEN-EN 14620-1 (zie M9) en de daarin genoemde wanddiktes zal dit in de praktijk maximaal circa 60-70 kton bedragen.

NEN-EN 14620-2 biedt in paragraaf 4.3.1.2.3 de mogelijkheid om dikkere wanddiktes dan 40 mm toe te passen (bijvoorbeeld 2 inch volgens API 620). Echter, in dat geval moet hiervoor een onderbouwing worden aangeleverd waarbij er aanvullende materiaalonderzoeken en -testen worden uitgevoerd om aan te tonen dat hetzelfde niveau van weerstand tegen brosse breuk beschikbaar is als vereist zou zijn voor het aangegeven type II-materiaal en de maximale dikte. De overige materiaalvoorwaarden uit paragraaf 4.3.1.2.2 onder b) blijven wel van toepassing. De toepassing van deze wanddiktes kan resulteren in een opslagtank van circa 70 kton. Wanneer naar de toekomst toe ook nieuwe tankontwerpen worden ontwikkeld waarbij gekeken wordt naar de mogelijkheid voor tanks om zowel voor de opslag van ammoniak als LNG geschikt te zijn, moet de keuze om geen maximale inhoud te definiëren mogelijk worden heroverwogen vanuit het standpunt van omgevingsveiligheid.

Opmerking 3: Voor drukopslagtanks is een bovengrens van maximaal 1.000 ton per drukopslagtank in deze PGS-richtlijn opgenomen. Per milieubelastende activiteit of Seveso-inrichting zijn maximaal twee drukopslagtanks aanwezig (zieM39).

Deze PGS-richtlijn omvat fase 1 t/m fase 3 van de actualisering. InParagraaf 1.4 is de fasering van de actualisering van deze PGS-richtlijn nader toegelicht voor nieuwe en bestaande installaties voor de opslag van koude atmosferische ammoniak en drukopslag, inclusief de verlading vanuit deze opslagtanks. Er is sprake van een bestaande ammoniakinstallatie als deze is ontworpen, vergund, geplaatst en in gebruik genomen voor 1 januari 2025.

Deze PGS-richtlijn is niet van toepassing op:

• ammoniak als koudemiddel in koelinstallaties en warmtepompen, hierop is PGS 13 van toepassing;
• ammoniakwater tot 25 gew% ammoniak in water;
• transport, dit valt onder Europese regelgeving;
• opslag in een transportverpakking (opslag in kleine cilinders), hierop is PGS 15 van toepassing;
• transport per externe transportleiding buiten de begrenzing van de locatie waar de activiteit wordt verricht, het deel van de externe transportleiding binnen de locatie tot aan de aansluiting op de ammoniakopslaginstallatie valt ook niet onder deze PGS-richtlijn (maar het leidingwerk tussen de ammoniakopslagtank en de externe transportleiding wel, omdat dit leidingwerk deel uitmaakt van de ammoniakopslaginstallatie);
• tijdelijke opslag voor de schoonmaak van de koelinstallaties;
• boord-boordverlading (waaronder het bunkeren van schip naar schip). Ter verduidelijking: het laden van een bunkerschip vanuit een ammoniakopslaginstallatie valt onder laden en lossen en valt wel onder het toepassingsgebied van deze PGS-richtlijn.

Deze richtlijn gaat niet in op de emissies naar bodem, water en lucht. Eisen over emissies naar bodem, water en lucht staan in de regels vermeld op grond van de Omgevingswet. Wel zijn bodem-, water- en luchtaspecten genoemd als deze consequenties hebben voor de veiligheid van werknemers en voor de veiligheid van de omgeving. Een voorbeeld is een plas met gevaarlijke stoffen. Dit heeft niet alleen risico’s voor de bodem, maar de gevaarlijke stof kan ook uitdampen of in brand raken en schadelijke effecten hebben op de veiligheid van werknemers of de omgeving. De maatregel van een lekbak heeft dan meerdere doelen. De richtlijn gaat ook niet in op de aanpak die nodig is om tot beheersing van de gevaren voor de gezondheid op de lange termijn te komen.

1.3Relatie met wet- en regelgeving

Wettelijke basis

Deze PGS-richtlijn geeft een nadere uitwerking van wettelijke voorschriften op grond van de Omgevingswet, de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet veiligheidsregio’s.

In Hoofdstuk 5 staat een toelichting op de relatie met deze wetgeving.

Direct werkende wetten en regels

Naast de eisen in deze PGS-richtlijn zijn er ook andere wetten en regels waaraan een activiteit moet voldoen. Een voorbeeld daarvan is de Warenwet met bijbehorende Warenwetbesluiten. Bijlage B bevat meer informatie over de wet- en regelgeving die van toepassing kan zijn op de activiteit uit deze PGS-richtlijn.

Deze PGS-richtlijn bevat naast de PGS-eisen (in blauwe kaders) ook een aantal maatregelen (in oranje kaders) waaraan een bedrijf op grond van andere wetten en regels al moet voldoen. Dit is om de PGS-richtlijn beter leesbaar en toepasbaar te maken. Dit geeft voor een bepaald onderwerp een vollediger beeld van maatregelen die invulling geven aan de doelen.

Deze maatregelen die al zijn verankerd in direct werkende wetten en regels, hebben een aparte status binnen deze PGS-richtlijn. Een bedrijf moet op grond van deze andere wetten en regels al aan deze maatregelen voldoen.

1.4Fasering actualisering en bestaande activiteiten

In Hoofdstuk 7 staan maatregelen. Deze maatregelen geven een invulling aan de stand van de techniek en de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening.

De actualisering van deze PGS-richtlijn heeft gefaseerd plaatsgevonden, zie Tabel 1.

Tabel 1 – Fasering actualisering PGS 12

Deze PGS-richtlijn omvat fase 1, 2 en 3 van de actualisering voor nieuwe en bestaande installaties voor de opslag van koude atmosferische ammoniak en (warme) drukopslag, inclusief de verlading vanuit en naar deze opslagtanks.

De definitieve versie (0.3) van fase 1 van PGS 12 (nieuwbouw) is op 11 juli 2024 vastgesteld door het Bestuurlijk Omgevingsberaad (BOb), waarna deze versie op 17 juli 2024 is gepubliceerd. Hierna is fase 2 afgerond en is dit onderdeel toegevoegd aan fase 1 in een nieuwe interne conceptversie fase 2. Fase 2 is niet apart vastgesteld en gepubliceerd. Omwille van de efficiëntie en snelheid is direct een doorstart gemaakt naar fase 3. Tijdens het uitwerken van fase 3 is ook een aantal geconstateerde onvolkomenheden uit fase 1 en 2 hersteld. Fase 3 is afgerond en ook dit onderdeel is toegevoegd aan fase 1 en 2. Hiermee is PGS 12 in zijn geheel herzien zodat er weer één PGS 12 (2025-versie) is, die de huidige PGS 12:2021, versie 1.0 (augustus 2021) vervangt.

1.5Gebruik van normen

Als deze PGS-richtlijn verwijst naar een norm (zoals NEN, EN, of ISO) of een ander normdocument of een andere specificatie, gaat het om de publicatie, inclusief wijzigings- of correctiebladen, zoals die op het moment van de publicatie van deze PGS-richtlijn luidde.

Normen, zoals NEN, EN of ISO of andere normdocumenten of specificaties, worden periodiek opnieuw beoordeeld en zo nodig herzien. De veranderingen zijn vaak beperkt. Wanneer alle bestaande bedrijven toch direct aan de nieuwste editie moeten voldoen, kan dat grote (financiële) gevolgen hebben.

In de verwijzing naar de normen staat daarom bij de normen waar deze PGS-richtlijn naar verwijst, ook een jaartal. Het gaat om de versie van de norm met dat jaartal, inclusief wijzigings- of correctiebladen. Dat betekent dat deze editie blijft gelden voor deze PGS-richtlijn, zolang de PGS-richtlijn op dit punt niet is gewijzigd.

Uitzondering voor normen via andere wetten en regels

Soms zijn normen rechtstreeks van toepassing. Bijvoorbeeld omdat andere wetten en regels naar een norm verwijzen. Dat geldt bijvoorbeeld voor normen die horen bij bindende Europese regels. Voor deze normen geldt dat de editie die in die wetten en regels staat, bepalend is.

2.1Eigenschappen en gevaren van ammoniak

2.2Ammoniakopslaginstallatie

In deze paragraaf wordt een omschrijving gegeven van een ammoniakopslaginstallatie.

In een stationaire opslagtank voor gekoelde vloeibare ammoniak wordt op grote schaal ammoniak opgeslagen bij nagenoeg atmosferische druk bij een temperatuur van circa -33 °C. Opslag van ammoniak onder druk vindt in kleinere hoeveelheden plaats (volgens M39 tot maximaal 1.000 ton (1 kton) per tank) vanaf 0,5 barg (circa -25 °C en hoger).

Globaal bestaat een installatie voor opslag van ammoniak uit de volgende onderdelen:

• een opslagtank, inclusief bijbehorende installaties zoals BOG-verwerkingssysteem en ammoniakverdamper;
• productleidingen voor het verpompen van ammoniak van en naar de tank, inclusief warmtewisselaar voor het opwarmen van vloeibare ammoniak en een flashvat voor het afkoelen van ammoniak;
• een laad- en losinstallatie voor de verlading van en naar transportmiddelen (zee- en binnenvaartschepen, tankwagens en spoorketelwagons).

Afbeelding 1 is een schematische weergave van een ammoniakopslaginstallatie en de bijbehorende installatieonderdelen. De transportmiddelen en procesinstallatie vallen niet onder het toepassingsbereik van deze PGS-richtlijn.

Afbeelding 1 – Schematische weergave ammoniakopslaginstallatie

Toelichting:

• Legenda:
  • blauw = koude (gekoelde, atmosferische) ammoniak;
  • rood = warme ammoniak onder druk;
  • grijs = buiten toepassingsgebied van deze PGS-richtlijn.
• Aan de linkerkant van het schema is import naar de gekoelde atmosferische opslagtank vanuit (zee)schepen of vanuit pijpleiding uit fabriek (synthese plant) te zien.
• Export vanuit de gekoelde atmosferische opslagtank naar (gekoelde) zee- en binnenvaartschepen is te zien aan de linkerkant van het schema. Aan de rechterkant is de export te zien via een warmtewisselaar voor het opwarmen van vloeibare ammoniak, waarbij de warme ammoniak vervolgens wordt geladen in tankwagens, spoorketelwagons, binnenvaartschepen of via een externe transportleiding verder wordt getransporteerd.
• Ammoniakopslaginstallaties van warme ammoniak onder druk zijn in rood aangegeven, waarbij ook het flashvat voor het afkoelen van warme ammoniak is weergegeven.
• Boord-boordverlading (waaronder het bunkeren van schip naar schip) valt niet onder het toepassingsgebied van deze PGS-richtlijn en is dan ook niet in bovenstaande afbeelding opgenomen. Ter verduidelijking: het laden van een bunkerschip vanuit een ammoniakopslaginstallatie valt onder laden en lossen en valt wel onder het toepassingsgebied van deze PGS-richtlijn.

3.1Basisveiligheidsniveau

Bij het uitvoeren van de activiteiten die vallen onder het toepassingsbereik van deze PGS-richtlijn wordt ervan uitgegaan dat een basisveiligheidsniveau aanwezig is. Dit is op te delen in vier soorten maatregelen:

• maatregelen die volgens wet- en regelgeving standaard bij de activiteiten nodig zijn;
• maatregelen die volgens bewezen en geaccepteerde goede praktijken niet weg te denken zijn. Dit zijn maatregelen voor ontwerp, constructie, inbedrijfname, gebruik, onderhoud of modificatie, inspectie en uitbedrijfname;
• good housekeeping, dit begrip staat voor de algemene zorg bij, netheid en orde van een activiteit of een bedrijfsonderdeel. Good housekeeping is een belangrijke factor bij het voorkomen van gevaarlijke situaties. Er wordt van uitgegaan dat een bedrijf deze zaken op orde heeft, zoals ook is beschreven in de zorgplichtartikelen van de Omgevingswet en de Arbeidsomstandighedenwet;
• maatregelen voor goed vakmanschap. Dit staat voor vaardigheden van werknemers om kwalitatief goed werk te leveren, en daarbij veilig en gezond te werken.

Het uitgangspunt is dus dat een bedrijf met bovenstaande maatregelen werkt. Dit basisveiligheidsniveau is opgenomen als DWW-maatregel in MW1.

Installaties of activiteiten die onder deze PGS-richtlijn vallen en onder de Seveso-richtlijn en/of onder de ARIE-regeling (installaties vanaf 15 ton ammoniak) vallen, hebben een veiligheidsbeheerssysteem (VBS). Om die reden is een veiligheidsbeheerssysteem in deze PGS niet voorgeschreven. Voor bedrijven die minder dan 15 ton ammoniakopslag hebben, valt sterk te overwegen een veiligheidsbeheerssysteem voor te schrijven in de omgevingsvergunning. Eisen voor de opzet en inhoud van een veiligheidsbeheerssysteem staan in NEN-EN-ISO 14001, NEN-EN-ISO 45001, NTA 8620, de Arbeidsomstandighedenregeling (bijlage I) en/of het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).

3.2Risicobenadering

3.3Aanpak risicobenadering PGS 12

De risicobenadering is uitgevoerd in sessies met het PGS 12-team, onder begeleiding van een externe deskundige, en is gebaseerd op een representatieve gangbare opslag en verlading van ammoniak. Het PGS-team heeft mogelijke scenario’s in kaart gebracht en deze vervolgens geëvalueerd, geclassificeerd en gerangschikt. Daarbij is gebruik gemaakt van de kwalitatieve risicomatrix in paragraaf 4.3.2 van de Handreiking generieke risicobenadering. Dit heeft geleid tot de voor deze PGS-richtlijn relevante scenario’s met een middelhoog en hoog risico. Deze vormen de basis van deze PGS-richtlijn en zijn vastgelegd in Hoofdstuk 4.

De risicobenadering is niet uitputtend. Het is altijd mogelijk dat zich scenario's voordoen die niet zijn beschreven.

Voor de relevante scenario’s heeft het team doelen bepaald en vervolgens maatregelen geïdentificeerd op basis van de huidige stand der techniek. Als het om nieuwe activiteiten gaat, is in overleg met betrokken experts bekeken welke maatregelen toegepast worden en/of toepasbaar zijn.

Voor de geïdentificeerde maatregelen is vervolgens getoetst of ze als maatregel in deze PGS-richtlijn moeten worden opgenomen. Dit is gebeurd op basis van de gezamenlijke kennis en inzichten van deskundigen in het PGS-team.

In dit deskundig oordeel worden meerdere aspecten meegewogen. In elk geval zijn dit wettelijke randvoorwaarden, zoals de best beschikbare techniek, de stand van de wetenschap, de professionele dienstverlening en de arbeidshygiënische strategie. De positie van het scenario in de risicomatrix is daarbij een hulpmiddel dat inzicht geeft. De risicomatrix kan niet worden gezien als normatief kader.

Afsluitend is geëvalueerd of met deze PGS-richtlijn een aanvaardbaar maatregelenniveau voor de beheersing van de geïdentificeerde risico’s wordt bereikt, en of met het pakket van maatregelen:

• de kans op optreden van de ongewenste gebeurtenis voldoende is verkleind, en
• de omvang of ernst van de gevolgen voldoende is verminderd.

3.4Relatie tot andere wetgeving

De scenario's in deze PGS-richtlijn horen bij de risicoanalyse die het PGS-team heeft uitgevoerd op basis van typische situaties die generiek van toepassing zijn. Het is geen vervanging van een bedrijfsspecifieke risicoanalyse voor alle risico’s die binnen het bedrijf kunnen optreden. Voor sommige activiteiten geldt ook een wettelijke plicht om een risicoanalyse uit te voeren. Naast de RI&E-plicht vanuit de Arbeidsomstandighedenwet zijn bedrijven bijvoorbeeld op grond van het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (Wbda 2016) verplicht om, voor installaties die hieronder vallen, een risicoanalyse uit te voeren. De risicoanalyse van het PGS-team komt niet in de plaats van deze verplichte risicoanalyse(s).

4.1Atmosferische Opslagtank (A)

Voor zowel nieuwe atmosferische opslagtanks (fase 1) als voor bestaande atmosferische opslagtanks (fase 2) zijn aparte risicobenaderingen gedaan. De risicobenadering voor fase 1 is als eerste uitgevoerd en vormt de basis van de scenario’s in dit hoofdstuk. Tijdens de risicobenadering voor fase 2 zijn alle oorzaak- en gevolgscenario’s uit fase 1 weer opnieuw beoordeeld voor bestaande tanks. Tevens is beoordeeld of er extra scenario’s nodig zijn of dat er scenario’s kunnen afvallen. Uit de risicobenadering is gebleken dat de oorzaak- en gevolgscenario’s van fase 2 niet anders zijn dan van fase 1 en dat er daarom geen andere scenario’s zijn gedefinieerd (ondanks dat de tankconfiguratie van fase 1 en 2 wel enigszins verschilt, zie Paragraaf 7.6.1.1). Wel is gebleken dat er voor bestaande tanks andere of aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn. Dit is nader uitgewerkt op maatregelniveau in Hoofdstuk 7.

4.2Drukopslagtank (D)

Voor zowel de atmosferische opslagtanks (fase 1 en 2) als voor drukopslagtanks (fase 3) zijn aparte risicobenaderingen gedaan. Tijdens de risicobenadering voor fase 3 zijn alle oorzaak- en gevolgscenario’s uit fase 1 en 2 weer opnieuw beoordeeld maar nu specifiek voor drukopslagtanks. Tevens is beoordeeld of er extra scenario’s nodig zijn of dat er scenario’s kunnen afvallen. Uit de risicobenadering voor fase 3 is gebleken dat de meeste oorzaak- en gevolgscenario’s uit fase 1 en 2 ook voor fase 3 gelden maar soms wel iets ander verlopen. Dit heeft in veel gevallen geleid tot andere omschrijvingen van het scenario. Daarnaast is het onderdrukscenario (S6) niet relevant gebleken voor drukopslagtanks. Ook is er voor drukopslag één extra gevolgscenario, namelijk het druk-/jet-spray scenario (S34). Tijdens de risicobenadering is ook gebleken dat de verschillende opslagconfiguraties/uitvoeringen van installaties met drukopslagtanks niet leiden tot afwijkende scenario’s. Dit komt voornamelijk omdat de degradatiemechanismen steeds gelijk blijven (zie Paragraaf 7.7.1.1). Er is soms wel onderscheid nodig in de maatregelen. Dit is nader uitgewerkt op maatregelniveau in Hoofdstuk 7.

4.3Productleidingen (A + D)

4.4Laden en lossen (A+D)

4.5Warmtewisselaar voor het opwarmen van vloeibare ammoniak (A+D)

De warmtewisselaar voor het opwarmen van vloeibare ammoniak wordt gebruikt om ammoniak van -33 °C vanuit de gekoelde atmosferische opslag op te warmen voor drukopslag, voor trein- en tankwagenverlading, voor het beladen van ‘warme’ ammoniakschepen of voor transport per externe transportleiding. De temperatuur en druk variëren per modaliteit. Bij spoor- en wegvervoer is dit boven 0 °C met bijbehorende dampspanning en bij binnenvaart is dit boven -10 °C en bijbehorende dampspanning. Bij een externe transportleiding is deze druk hoger dan de dampspanning die hoort bij de transporttemperatuur. Dit komt doordat er een transportpomp aanwezig is.

4.6Flashvat voor het afkoelen van ammoniak (A+D)

Het flashvat voor het afkoelen van vloeibare ammoniak wordt gebruikt om ammoniak onder druk af te koelen naar -33 °C zodat deze opgeslagen kan worden in de atmosferische gekoelde ammoniakopslagtank. In het flashvat wordt de ammoniak van druk afgelaten, waarbij de expanderende ammoniak warmte onttrekt aan de vloeibare ammoniak, waardoor deze afkoelt. De vrijkomende gasvormige ammoniak uit het flashvat kan worden ingezet in een ammoniakgasnet of worden gecomprimeerd om vervolgens weer te laten expanderen. Vaak zijn meerdere expansiestappen nodig om de benodigde temperatuur van -33 °C te bereiken.

5.1Inleiding Normatief

Deze PGS-richtlijn beschrijft doelen en maatregelen die kunnen worden getroffen om de veiligheid te waarborgen.

Elke maatregel beoogt een risico te verminderen. Dit gaat om hoge en middelhoge risico's voor:

• Omgevingsveiligheid: het voorkomen van ongewone voorvallen en het beperken van de gevolgen daarvan voor de omgeving met het oog op het waarborgen van de veiligheid voor de omgeving;

• Arbeidsveiligheid: het voorkomen van ongevallen met gevaarlijke stoffen, dan wel het beperken van de gevolgen daarvan en het voorkomen van acute blootstelling van werknemers aan gevaarlijke stoffen;

• Brand- en rampenbestrijding: het beperken van de gevolgen van een brand, incident met gevaarlijke stoffen of ramp en het borgen van een doelmatige rampenbestrijding en voor het borgen van de veiligheid van de incidentbestrijders.

Er wordt zo zorgvuldig mogelijk gezorgd in een PGS dat bij navolging van de maatregelen niet in strijd wordt gehandeld met wet- en regelgeving. Het is echter niet zo dat een PGS uitputtend is in het opnemen van wettelijke verplichtingen. Het is altijd van belang de van toepassing zijnde wetgeving voor de desbetreffende activiteit te controleren.

De meeste maatregelen hebben grondslagen in meerdere wetten. Bij elke maatregel is deze grondslag vermeld. Daarmee wordt duidelijk dat:

• maatregelen die zijn gesteld voor de omgevingsveiligheid, moeten worden nageleefd op grond van de Omgevingswet. In Hoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Omgevingsveiligheid en met Brandpreventie (brandpreventie en -bestrijding, omgevingsveiligheid);
• maatregelen die zijn gesteld in het belang van de arbeidsveiligheid moeten worden nageleefd op grond van de Arbeidsomstandighedenwet en de Warenwet. InHoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Arbeidsveiligheid;
• maatregelen die zijn gesteld in het belang van brand- en rampenbestrijding, moeten worden nageleefd op grond van de Wet veiligheidsregio's. In Hoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Rampenbestrijding (brand- en rampenbestrijding).

5.2Omgevingsveiligheid Normatief

5.3Arbeidsveiligheid Normatief

In de Arbeidsomstandighedenwet staan verplichtingen met het oog op de veiligheid en gezondheid van werknemers. Voor bedrijven waar wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen, zijn het voorkomen van ongevallen met die stoffen en het beperken van de gevolgen daarvan voor werknemers belangrijke doelen. Een ander belangrijk doel is het voorkomen van acute blootstelling aan gevaarlijke stoffen bij werknemers.

In het Arbeidsomstandighedenbesluit, een verdere uitwerking van de doelvoorschriften in de Arbeidsomstandighedenwet, staan nadere regels waaraan zowel werkgever als werknemer zich moet houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. De Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit geven in sommige artikelen de minister van SZW de bevoegdheid om nadere regels te stellen. Deze zijn uitgewerkt in de Arbeidsomstandighedenregeling. Deze regeling geeft dus nadere uitleg voor bepaalde onderwerpen uit de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit, maar behoort ook tot de reguliere wetgeving. Een bedrijf kan dus te maken hebben met de Arbeidsomstandighedenwet, het Arbeidsomstandighedenbesluit en de Arbeidsomstandighedenregeling.

De overheid geeft via de Arbeidsomstandighedenwet een wettelijk kader met zo min mogelijk regels en administratieve lasten. Werkgevers en werknemers kunnen samen afspraken maken over hoe zij kunnen voldoen aan de voorschriften die de overheid stelt. Deze afspraken kunnen worden vastgelegd in een arbocatalogus. Een arbocatalogus is van kracht voor een bedrijfstak. Deze catalogus beschrijft technieken en manieren, goede praktijken, normen en praktische handleidingen voor veilig en gezond werken.

Daarnaast spelen de PGS-richtlijnen een belangrijke rol bij het bepalen of werkgevers aan hun wettelijke verplichtingen voldoen. De Nederlandse Arbeidsinspectie betrekt de PGS-richtlijnen bij het toezicht op de naleving van de wettelijke voorschriften en de handhaving daarvan. De Nederlandse Arbeidsinspectie gebruikt de PGS-richtlijnen bij het toezicht op de naleving.

De Nederlandse Arbeidsinspectie bindt zich in haar toezicht op de onderdelen van de PGS-richtlijn die de Nederlandse Arbeidsinspectie in haar zienswijze aanvaardt. Waar de zienswijze van de Nederlandse Arbeidsinspectie afwijkt van voorgenomen publicatie, wordt die zienswijze in zijn geheel opgenomen in de PGS-richtlijn. Voor deze PGS-richtlijn is er geen afwijkende zienswijze van de NLA van toepassing.

De maatregelen met het oog op arbeidsveiligheid zijn te herkennen aan Arbeidsveiligheid.

Gelijkwaardige maatregelen

Een vanuit arbeidsomstandigheden gezien gelijkwaardige maatregel kan eveneens worden toegepast indien deze voldoet aan de criteria uit Paragraaf 8.1. Eventueel kan de Nederlandse Arbeidsinspectie maatregelen uit een PGS-richtlijn via een eis tot naleving verplicht stellen. Deze bevoegdheid staat in artikel 27 van de Arbeidsomstandighedenwet.

5.4Brand- en rampenbestrijding Normatief

De veiligheidsregio's hebben de taak om gemeenten te adviseren over branden, rampen en crises. Dit staat in artikel 10 van de Wet veiligheidsregio's (Wvr).

De brandweer is een onderdeel van de veiligheidsregio. De taken van de brandweer staan in artikel 25 van de Wvr. Dit zijn:

• het voorkomen, beperken en bestrijden van brand;
• het beperken van brandgevaar;
• het voorkomen, beperken en bestrijden van ongevallen anders dan bij brand.

Daarnaast dragen de veiligheidsregio's zorg voor:

• de voorbereiding op de bestrijding van branden, rampen en crises;
• het organiseren van de rampenbestrijding;
• het adviseren van andere overheden en organisaties op het gebied van brandpreventie, brandbestrijding en het voorkomen, beperken en bestrijden van ongevallen met gevaarlijke stoffen. Hiertoe hoort ook het adviseren van het bevoegd gezag Omgevingswet over voorschriften voor brand- en rampenbestrijding in omgevingsvergunningen.

Tot slot hebben de veiligheidsregio's een wettelijke taak tot het uitvoeren van inspecties bij Seveso-inrichtingen (artikel 13.17 van het Omgevingsbesluit en artikel 61 van de Wvr) en het opleggen van een bedrijfsbrandweeraanwijzing (artikel 31 van de Wvr).

Bij het uitvoeren van deze taken gebruiken de veiligheidsregio's PGS-richtlijnen. Brand- en rampenbestrijding omvat brandveiligheid, maar ook het ongecontroleerd vrijkomen van gevaarlijke stoffen die een bedreiging vormen voor de omgeving.

Algemene (brand)veiligheidseisen voor bouwwerken zijn geen onderdeel van PGS-richtlijnen maar volgen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De maatregelen die zijn gericht op brandpreventie en brandbestrijding op grond van de Omgevingswet, zijn aangeduid met Brandpreventie.

De maatregelen die zijn gesteld in het belang van de brand- en rampenbestrijding op grond van de Wvr, zijn aangeduid met Rampenbestrijding.

In het rampbestrijdingsplan (o.a. het scenario toxische wolk) zijn de taken en bevoegdheden voor de veiligheidsregio beschreven. Afhankelijk van de impact en omvang van het incident zal invulling gegeven worden aan de taken die horen bij rampbestrijding. Het doel hierbij is het beperken en bestrijden van ongevallen met gevaarlijke stoffen.

6.1Inleiding Normatief

In dit hoofdstuk staan de doelen die relevant zijn voor de veilige opslag en verlading van ammoniak. Met deze doelen is beoogd het risico zoveel mogelijk te beperken.

Bij elk doel staat met welke maatregelen aan het doel kan worden voldaan. Hierbij is het onderwerp van de maatregel vermeld. De volledige maatregel staat in Hoofdstuk 7.

Elk doel heeft een uniek nummer en is herkenbaar aan een paars kader. Bij de maatregelen in Hoofdstuk 7 staat steeds aan welke doelen de maatregel invulling geeft.

Sommige doelen, scenario’s en maatregelen zijn alleen relevant voor atmosferische opslag. Deze zijn dan aangeduid met (A) achter de titel. Sommige doelen, scenario’s en maatregelen zijn alleen relevant voor drukopslag. Deze zijn dan aangeduid met (D) achter de titel. Wanneer een doel, scenario of maatregel relevant is voor zowel atmosferische opslag als drukopslag is dit aangeduid met (A+D) achter de titel. Doelen, scenario’s en maatregelen die horen bij installatieonderdelen of activiteiten die zowel bij atmosferische opslag als bij drukopslag kunnen voorkomen (zoals laden, lossen, warmtewisselaar, flashvat, appendages en pakkingen), zijn ook aangeduid met (A+D).

6.2Doelen Normatief