33²Afleverinstallaties van vloeibaar aardgas (LNG) voor vaartuigen en drijvende werktuigen

Richtlijn voor de veilige aflevering van LNG aan vaartuigen en drijvende werktuigen

Definitief concept

Een PGS-richtlijn

Een PGS-richtlijn is een document over de veilige opslag en de bijbehorende activiteiten met gevaarlijke stoffen. In de PGS-richtlijn staan de belangrijkste risico's van die activiteiten voor de veiligheid van werknemers, de veiligheid van de omgeving en de brandveiligheid. Ook staan in een PGS-richtlijn de mogelijke gevolgen van die risico's voor het bestrijden van een ramp. Om de risico's te beheersen en de negatieve effecten voor mens en milieu te beperken zijn doelen geformuleerd. Aan deze doelen zijn maatregelen gekoppeld. Met deze maatregelen kan aan de doelen worden voldaan. Naast de in deze PGS-richtlijn genoemde maatregelen is het mogelijk om gelijkwaardige maatregelen te treffen voor zover de wetgeving dit toelaat.

Meer informatie over de PGS-organisatie is te vinden op: publicatiereeksgevaarlijkestoffen.nl. Daar staan ook de actuele publicaties.

PGS Nieuwe Stijl – risicobenadering als basis

In 2015 is gestart met een nieuwe opzet van de PGS-richtlijnen: de PGS Nieuwe Stijl. Een PGS Nieuwe Stijl betekent dat maatregelen tot stand zijn gekomen met een risicobenadering. Dit houdt in dat is geanalyseerd welke risico's er zijn bij activiteiten met de gevaarlijke stof. De situaties waarbij het mis kan gaan en die leiden tot ongewenste, gevaarlijke gevolgen, zijn beschreven in scenario's. Voor deze scenario's zijn doelen geformuleerd gericht op het beheersen van de risico's. Met maatregelen kan een bedrijf aan een doel voldoen.

De PGS Nieuwe Stijl kent de volgende hoofdelementen:

de wettelijke kaders;
de risicobenadering met de scenario's;
de doelen;
maatregelen om aan de doelen te voldoen

Onderwerpen en doelstellingen PGS-richtlijn

Een PGS-richtlijn geeft invulling aan:

Omgevingsveiligheid ( Omgevingsveiligheid ) of Brandbestrijding Omgevingsveiligheid (Brandpreventie);
Arbeidsveiligheid (Arbeidsveiligheid);
Brand- en rampenbestrijding (Rampenbestrijding).

Voor deze onderwerpen zijn de doelstellingen:

Omgevingsveiligheid:

Het voorkomen van ongewone voorvallen en het beperken van de gevolgen daarvan voor de omgeving met het oog op het waarborgen van de veiligheid voor de omgeving

Arbeidsveiligheid:

Het voorkomen van ongevallen met gevaarlijke stoffen en het beperken van de gevolgen daarvan en het voorkomen van acute blootstelling van werknemers aan gevaarlijke stoffen

Brand- en Rampenbestrijding:

Het beperken van de gevolgen van een brand of ramp en het borgen van een doelmatige rampenbestrijding

Organisatie bij het tot stand komen van deze PGS-richtlijn

Deze PGS-richtlijn is opgesteld door een team van vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en de overheid. In Bijlage J staan de gegevens van de leden van het team dat deze PGS-richtlijn heeft opgesteld.

Het PGS-team is onderdeel van de PGS-beheerorganisatie. Daaronder vallen alle PGS-teams, het PGS-programmabureau en de PGS-adviescommissie. De PGS-stuurgroep stuurt de PGS-beheerorganisatie aan. In de PGS-stuurgroep zijn vertegenwoordigd: IPO, VNG, Brandweer Nederland, Nederlandse Arbeidsinspectie, VNO-NCW en MKB-Nederland.

Het Bestuurlijk Omgevingsberaad vergunningverlening, toezicht en handhaving (BOb) heeft deze richtlijn vastgesteld. Het BOb is de opdrachtgever van de PGS-beheerorganisatie.

Status van PGS-richtlijnen

De partijen van het BOb hebben afgesproken om op de volgende manier om te gaan met de PGS-richtlijnen:

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bepaalt in overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) dat moet worden voldaan aan een PGS-richtlijn, voor zover gericht op het waarborgen van de veiligheid voor de omgeving. Dit zijn direct werkende regels.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wijst deze PGS-richtlijnen in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) aan als informatiedocumenten over de beste beschikbare technieken (BBT). Dit betekent dat het bevoegd gezag verplicht is om bij het verlenen van een omgevingsvergunning voor een milieubelastende activiteit rekening te houden met PGS-richtlijnen bij het bepalen van BBT.

Omdat de PGS-richtlijnen de stand der wetenschap en professionele dienstverlening beschrijven, vormen zij voor de Nederlandse Arbeidsinspectie een goed uitgangspunt voor toezicht en handhaving.

De veiligheidsregio's gebruiken de PGS-richtlijnen als richtlijn bij het adviseren over brandveiligheid in omgevingsvergunningen en bij het voorbereiden van de brand- en rampenbestrijding.

De toezichthouders van het bevoegd gezag, de Nederlandse Arbeidsinspectie en de veiligheidsregio's beschouwen de PGS-richtlijnen als een belangrijk referentiekader bij het toezicht op de naleving van wettelijke verplichtingen, zoals de Seveso-richtlijn.

Deze PGS-richtlijn is door de PGS-stuurgroep goedgekeurd voor vaststelling door het BOb op: 27 juni 2024.

Waarna het BOb deze PGS-richtlijn heeft vastgesteld op: [datum]

De voorzitter van de PGS-stuurgroep,

P. Heij

Leeswijzer

Indeling PGS-richtlijn

De PGS-richtlijn heeft hoofdstukken en een aantal bijlagen. Bij elk hoofdstuk en bij elke bijlage staat of de inhoud normatief is. Als er niets bij staat, betekent het dat de tekst informatief is. Alleen de normatieve delen zijn bindend en gelden als eis of voorschrift. Met het voldoen aan de maatregelen in deze PGS-richtlijn wordt voldaan aan de in deze PGS-richtlijn opgenomen doelen.

Inleidende onderwerpen

De eerste vier hoofdstukken bevaten informatie over de (activiteiten met) LNG, het toepassingsbereik en de risicobenadering met de scenario's. Alleen Paragraaf 1.2, met het toepassingsbereik van deze PGS-richtlijn, is normatief.

Hoofdstuk 1 bevat een algemene inleiding op deze PGS-richtlijn.
Paragraaf 1.2 beschrijft de reikwijdte en het toepassingsbereik. Dit is normatief.
Hoofdstuk 2 bevat algemene informatie over vloeibaar aardgas (LNG) en de LNG-afleverinstallatie.
Hoofdstuk 3 beschrijft het basisveiligheidsniveau en geeft algemene informatie over de risicobenadering.
Hoofdstuk 4 bevat een beschrijving van de scenario's. Bij elk scenario is aangegeven met welke doelen het scenario voorkomen of beperkt kan worden en welke maatregelen daarvoor nodig zijn.

Doelen en maatregelen

Hoofdstukken 5 t/m 7 zijn normatief. Daarin staan het wettelijk kader, de doelen en maatregelen om hoog- en middelhoog-risicoscenario’s te voorkomen en beperken.

Hoofdstuk 5 bevat een richtingaanwijzer voor wet- en regelgeving. Deze richtingaanwijzer maakt duidelijk op grond van welke wetgeving aan welke maatregelen in deze PGS-richtlijn moet worden voldaan.
Hoofdstuk 6 beschrijft de doelen en geeft aan welke maatregelen invulling geven aan het doel en voor welke scenario's ze bedoeld zijn.
Hoofdstuk 7 bevat maatregelen. Daarnaast staat bij elke maatregel voor welk scenario de maatregel relevant is en aan welke doelen de maatregel invulling geeft. In Paragraaf 7.1staat de leeswijzer voor de maatregelen.

Informatie bij implementatie

De overige hoofdstukken zijn informatief. Deze hoofdstukken geven extra informatie over het onderwerp van deze PGS-richtlijn. Het gaat om informatie die niet in de normatieve hoofdstukken thuishoort, maar die wel helpt bij het omgaan met deze PGS-richtlijn.

Dit informatieve deel van deze richtlijn bevat aanvullende informatie over:

Hoofdstuk 8 bevat informatie over gelijkwaardige maatregelen;
Hoofdstuk 9 bevat aanvullende aandachtspunten over werkzaamheden aan en monitoring van de LNG-afleverinstallatie en de emergency-shutdownsystemen.

Bijlagen

Deze PGS-richtlijn bevat bijlagen. De teksten in de hoofdstukken kunnen naar die bijlagen verwijzen. Een bijlage is informatief of normatief. Als een bijlage normatief is, staat dat aangegeven.

De volgende bijlagen zijn normatief:

Bijlage A: Afkortingen en begrippen;
Bijlage B.1: Normatieve documenten en normen. Deze bijlage bevat documenten en normen waar de maatregelen in deze PGS-richtlijn naar verwijzen. Daar staat ook de huidige editie van de norm bij;
Bijlage E: Berekening maximumvullingsgraad LNG-opslagtank;
Bijlage I: Implementatietermijnen in bestaande situaties.

Informatiebronnen

In deze PGS-richtlijn worden wetten en andere informatiebronnen genoemd. Een overzicht hiervan staat in Bijlage B.2. Daar staat ook waar deze wetten en informatiebronnen te vinden of te verkrijgen zijn.

1Inleiding

1.1Doel van de richtlijn

Het doel van deze PGS-richtlijn is om vast te leggen met welke maatregelen de risico's van het afleveren van vloeibaar aardgas (LNG) aan vaartuigen en drijvende werktuigen te beheersen zijn. Deze maatregelen zijn gebaseerd op een risicobenadering die uitgaat van de scenario's die zich voor kunnen doen. Op basis van de scenario's zijn doelen geformuleerd waarmee wordt beoogd een aanvaardbaar veiligheidsniveau te creëren. Uit de doelen zijn vervolgens de maatregelen afgeleid. Deze maatregelen verkleinen de kans op een incident, of voorkomen of beperken de nadelige gevolgen van een incident. Informatie over de risicobenadering staat in Hoofdstuk 3 van deze richtlijn.

1.2Toepassingsbereik van de richtlijn

PGS 33-2 is van toepassing op afleverinstallaties van LNG voor vaartuigen en drijvende werktuigen. Het betreft daarbij LNG-afleverinstallaties op het vaste land en op een drijvende installatie. Het gaat alleen om bemensde aflevering (onder direct toezicht). Onbemensde aflevering (zonder toezicht) valt niet onder het toepassingsgebied van deze richtlijn. PGS 33-2 is van toepassing op het afleveren (incl. debunkeren) van LNG aan vaartuigen of drijvende werktuigen, het opslaan van LNG voor aflevering, het vullen (bevoorraden) van een LNG-opslagtank en het vullen (laden) van een LNG-tankwagen als de LNG-opslagtank wordt leeggemaakt.

_{Opmerking: Als in deze richtlijn wordt gesproken over vaartuigen dan worden daarmee ook drijvende werktuigen bedoeld.}

Bij het afleveren van LNG in het kader van deze richtlijn wordt in de bewoording onderscheid gemaakt tussen twee soorten situaties:

het afleveren (bunkeren) van LNG aan de brandstoftank (bunkertank) van het vaartuig of het leegmaken (debunkeren) daarvan;
het leveren (vullen) van LNG aan de LNG-opslagtank of het leegmaken daarvan.

In deze richtlijn wordt consequent gebruikgemaakt van de term 'afleverinstallatie'. In het werkveld wordt ook vaak de term 'bunkerinstallatie' gebruikt daar waar er sprake is van het afleveren van LNG aan de brandstoftank van vaartuigen en de opslag daarin. Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) gebruikt daarnaast nog de terminologie 'het tanken van vaartuigen'. Daar waar in deze richtlijn wordt gesproken over afleveren of bunkeren wordt hetzelfde bedoeld.

In de praktijk worden dubbelwandige vacuüm geïsoleerde opslagtanks toegepast. In deze PGS is hier dan ook van uitgegaan. Enkelwandige tanks vallen buiten het toepassingsgebied van deze richtlijn. Indien een enkelwandige tank met conventionele isolatie met behulp van schuim wordt toegepast moeten andere gelijkwaardige maatregelen worden getroffen. Hiervoor is in dat geval maatwerk noodzakelijk.

Bij aanwezigheid van 50 ton (50 000 kg) LNG of meer is sprake is van een Seveso-inrichting. Voor de toepassing van de rekenregels voor het bepalen van de aanwezige hoeveelheid in relatie tot Seveso-plicht, wordt verwezen naar PGS 6. Voor Seveso-inrichtingen wordt via de Omgevingsvergunning maatwerk geleverd bij het implementeren van de PGS 33-2. Vanuit de Seveso-richtlijn kunnen andere/zwaardere eisen gelden.

Deze PGS bevat geen maatregelen voor het afleveren van LNG aan voertuigen of voor het leveren van CNG aan een CNG-afleverinstallatie door LNG te laten verdampen en het op druk te brengen (CLNG). Voor deze activiteiten wordt verwezen naar PGS 33-1, die daar specifiek voor is opgesteld. Het afleveren van LNG aan wisselreservoirs is in het Bal verboden en is daarom niet meegenomen in deze PGS.

Het transport van LNG over de weg is vastgelegd in ADR-wetgeving.

Deze richtlijn gaat niet in op de emissies naar bodem, water en lucht. Eisen over emissies naar bodem, water en lucht staan in de regels op grond van de Omgevingswet. Wel zijn bodem-, water- en luchtaspecten genoemd als dit consequenties heeft voor de veiligheid en gezondheid van werknemers en voor de veiligheid van de omgeving. Een voorbeeld is een plas met gevaarlijke stoffen. Dit heeft niet alleen risico’s voor de bodem. De gevaarlijke stof kan namelijk ook uitdampen of in brand raken en schadelijke effecten hebben op de veiligheid en gezondheid van werknemers of de omgeving. De maatregel van een lekbak heeft dan meerdere doelen. De richtlijn gaat ook niet in op de aanpak die nodig is om tot beheersing van de gevaren voor de gezondheid op de lange termijn te komen.

De reikwijdte van PGS 33-2 wordt in de volgende paragrafen toegelicht.

1.2.1Rechtstreeks afleveren (bunkeren) vanuit een LNG-tankwagen

Voor het rechtstreeks bunkeren vanuit een LNG-tankwagen naar de brandstoftank van een schip is PGS 33-2 voor de volgende situaties van toepassing (zie Afbeelding 1 en Afbeelding 2):

1) Het bunkeren van een vaartuig rechtstreeks vanuit een LNG-tankwagen.

Afbeelding 1 – Bunkeren van een vaartuig rechtstreeks vanuit een LNG-tankwagen

2) Het bunkeren van een vaartuig vanuit meerdere LNG-tankwagens gelijktijdig via een manifold.

Afbeelding 2 – Bunkeren van een vaartuig rechtstreeks vanuit LNG-tankwagens

1.2.2Afleveren (bunkeren) vanuit een LNG-opslagtank (totale inhoud ≥ 50 ton)

Voor het bunkeren vanuit een LNG-opslagtank, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de brandstoftank van het met LNG aangedreven schip samen gelijk aan of groter is dan 50 ton, is PGS 33-2 voor de volgende situaties van toepassing (zie Afbeelding 3):

3) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank geplaatst op het land, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen gelijk aan of groter is dan 50 ton.

4) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank geplaatst op het land, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen gelijk aan of groter is dan 50 ton én waarbij een deel van afleverinstallatie is geplaatst op een drijvende installatie.

5) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank en waarbij de gehele afleverinstallatie en LNG-opslagtank zijn geplaatst op een drijvende installatie, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen gelijk aan of groter is dan 50 ton.

Toelichting: De eisen die worden gesteld aan de apparatuur op een drijvende installatie (situatie 4 en 5) voor het bunkeren van LNG vallen binnen het onderwerp en toepassingsgebied van PGS 33-2. De eisen aan een drijvende installatie zijn geregeld in de Binnenvaartregeling.

Afbeelding 3 – Bunkeren vanuit een LNG-opslagtank en het vullen van de LNG-opslagtank (≥ 50 ton)

1.2.3Het vullen van de LNG-opslagtank (totale inhoud ≥ 50 ton)

De volgende situaties zijn in PGS 33-2 opgenomen (zieAfbeelding 3):

6) Het vullen van de LNG-opslagtank (al dan niet geplaatst op een ponton/drijvende installatie), vanuit meerdere LNG-tankwagens gelijktijdig via een manifold, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-tankwagens samen gelijk aan of groter is dan 50 ton.

7) Het vullen van een LNG-opslagtank vanuit een tankwagen, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-tankwagen samen gelijk aan of groter is dan 50 ton.

8) Het vullen van de LNG-opslagtank (al dan niet geplaatst op een ponton/drijvende installatie) vanuit een LNG-tankschip, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en het tankschip samen gelijk aan of groter is dan 50 ton.

1.2.4Afleveren van LNG vanuit een LNG-opslagtank (totale inhoud < 50 ton) en het vullen van de LNG-opslagtank

Voor afleveren vanuit een LNG-opslagtank, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de brandstoftank van het LNG-schip samen kleiner is dan 50 ton, is PGS 33-2 voor de volgende situaties van toepassing (zie Afbeelding 4):

9a) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank en afleverinstallatie die zijn geplaatst op een drijvende installatie, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank, de afleverinstallatie en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen kleiner is dan 50 ton.

9b) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank en een afleverinstallatie die zijn geplaatst op het land, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank, de afleverinstallatie en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen kleiner is dan 50 ton.

9c) Het bunkeren van LNG aan een vaartuig vanuit een LNG-opslagtank geplaatst op het land, én een afleverinstallatie geplaatst op een drijvende installatie, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank, de afleverinstallatie en de LNG-brandstoftank op het vaartuig samen kleiner is dan 50 ton.

10) Het vullen van een LNG-opslagtank vanuit een tankwagen, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en de LNG-tankwagen samen kleiner is dan 50 ton;

11) Het vullen van de LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankschip, waarbij de totale inhoud van de LNG-opslagtank en het LNG-tankschip samen kleiner is dan 50 ton.

Toelichting: De eisen die worden gesteld aan de apparatuur op een drijvende installatie (situaties 9a, 9b en 9c) voor het bunkeren van LNG vallen binnen het onderwerp en toepassingsgebied van PGS 33-2. De eisen aan een drijvende installatie zijn geregeld in de Binnenvaartregeling.

Afbeelding 4 – Bunkeren vanuit een LNG-opslagtank het vullen van de LNG-opslagtank (< 50 ton)

1.2.5Het debunkeren van een vaartuig en het leegmaken van de LNG-opslagtank naar een LNG-tankwagen of -tankschip

Het debunkeren van vaartuigen en het leegmaken van een LNG-opslagtank zijn activiteiten die niet regulier maar met enige regelmaat plaatsvinden. De PGS 33-2 is voor de volgende situaties van toepassing (zie Afbeelding 5):

12) Het debunkeren van de brandstoftank van het vaartuig naar een LNG-opslag of -tankwagen.

13) Het leegmaken van de LNG-opslagtank naar een LNG-tankwagen of -tankschip.

Afbeelding 5 – Debunkeren van vaartuig en het leegmaken van de LNG-opslagtank naar LNG-tankwagen of -tankschip

1.3Relatie met wet- en regelgeving

Wettelijke basis PGS

Deze PGS-richtlijn geeft een nadere uitwerking van wettelijke voorschriften op grond van de Omgevingswet, de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet veiligheidsregio’s.

In Hoofdstuk 5 staat een toelichting op de relatie met deze wetgeving.

Direct werkende wetten en regels

Naast de eisen in deze PGS-richtlijn zijn er ook andere wetten en regels waaraan een activiteit moet voldoen. Voorbeelden daarvan zijn de Warenwet met bijbehorende Warenwetbesluiten en de wet- en regelgeving voor de scheepvaart. Bijlage C van deze PGS-richtlijn bevat meer informatie over de wet- en regelgeving die van toepassing kan zijn op de activiteit uit deze PGS-richtlijn.

Deze PGS-richtlijn bevat naast de PGS-eisen (in blauwe kaders) ook een aantal maatregelen (in oranje kaders) waaraan een bedrijf op grond van andere wetten en regels al moet voldoen. Dit is om de PGS-richtlijn beter leesbaar en toepasbaar te maken. Dit geeft voor een bepaald onderwerp een vollediger beeld van maatregelen die invulling geven aan de doelen.

De maatregelen die al zijn verankerd in direct werkende wetten en regels hebben een aparte status binnen deze PGS-richtlijn. Een bedrijf moet op grond van deze wetten en regels al aan deze maatregelen voldoen.

1.4Bestaande activiteiten

In Hoofdstuk 7 staan maatregelen. Deze maatregelen geven een invulling aan de stand van de techniek en de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening.

Nieuwe activiteiten moeten direct aan de gestelde maatregelen voldoen. In Bijlage H staat een overzicht van maatregelen die nieuw of gewijzigd zijn in vergelijking met de vorige versie van deze PGS-richtlijn. In Bijlage I staat voor bestaande activiteiten binnen welke termijn de activiteiten moeten voldoen aan de gewijzigde of nieuwe maatregelen

1.5Gebruik van normen

Als deze PGS-richtlijn verwijst naar een norm (zoals NEN, EN, of ISO), een ander normdocument of een andere specificatie, gaat het om de publicatie, inclusief wijzigings- of correctiebladen, zoals die op het moment van de publicatie van deze PGS-richtlijn luidde. De normdocumenten staan in Bijlage B van deze PGS-richtlijn.

Normen, zoals NEN, EN of ISO of andere normdocumenten of specificaties worden periodiek opnieuw beoordeeld en zo nodig herzien. De veranderingen zijn vaak beperkt. Wanneer alle bestaande bedrijven toch direct aan de nieuwste editie moeten voldoen, kan dat grote (financiële) gevolgen hebben.

In Bijlage B staat daarom bij de normen waar deze PGS-richtlijn naar verwijst ook een jaartal. Het gaat om de versie van de norm met dat jaartal, inclusief wijzigings- of correctiebladen. Dat betekent dat deze editie blijft gelden zolang de PGS-richtlijn op dit punt niet is gewijzigd.

Uitzondering voor normen via andere wetten en regels

Soms zijn normen rechtstreeks van toepassing. Bijvoorbeeld omdat andere wetten en regels naar een norm verwijzen. Dat geldt bijvoorbeeld voor normen die horen bij bindende Europese regels. Voor deze normen geldt dat de editie die in die wetten en regels staat, bepalend is.

2Beschrijving LNG

2.1Over vloeibaar gas

2.1.1Productie van LNG

In deze paragraaf worden de verschillende stappen van de logistieke keten van LNG toegelicht.

Gasproductie

Aardgas is een fossiele brandstof die ontstaat bij hetzelfde proces dat tot vorming van aardolie leidt. Het wordt daarom vaak samen met aardolie aangetroffen, alhoewel er ook velden zijn die enkel uit gas bestaan. Gas waar geen lokale vraag voor bestaat, ook wel ‘stranded gas’ genoemd, kan worden getransporteerd naar eindgebruikers via een pijpleiding of per schip. Om het transport per schip efficiënt te maken, wordt het gas vloeibaar gemaakt, waardoor het volume met een factor 600 afneemt.

Liquefactie

Liquefied natural gas (LNG) wordt gewoonlijk geproduceerd in fabrieken met een capaciteit van enkele miljoenen tonnen per jaar. Voordat het gas vloeibaar wordt gemaakt, wordt het ontdaan van verontreinigingen, zoals koolstofdioxide, waterstofsulfide, water en kwik. Ook zwaardere koolwaterstoffen, die anders zouden bevriezen tijdens het afkoelingsproces of waardevol zijn als los product, worden uit het gas gehaald. Vervolgens wordt het gas afgekoeld, waardoor het uiteindelijk vloeibaar wordt. Hierbij wordt de stikstofconcentratie geminimaliseerd. LNG heeft bij atmosferische druk een temperatuur lager dan –162 ºC en is daarmee een cryogene vloeistof.

Zeevervoer

LNG-tankers brengen het LNG de wereld rond. Deze schepen zijn zo ontworpen dat zo min mogelijk LNG verdampt tijdens het transport. Een deel van de LNG-tankers gebruikt damp geproduceerd door de LNG-lading (‘boil-off’) als brandstof.

LNG voor aardgastransport

Het lossen van een LNG-tanker vindt plaats aan de steiger van een LNG-terminal. Het LNG wordt na het lossen tijdelijk opgeslagen in een LNG-opslagtank. Uiteindelijk wordt het LNG in de terminal gecontroleerd verdampt met behulp van water. Dit aardgas kan vervolgens in het gastransportnetwerk worden gebracht.

Transport per tankwagen of schip

Een andere optie is om het LNG na ontvangst in een importterminal over te laden in een tankwagen of kleiner schip. Hiermee kan het LNG in kleine hoeveelheden worden vervoerd naar eindgebruikers, bijvoorbeeld kleine industriële gebruikers; tankstations voor voertuigen of werktuigen; of bunkerstations voor vaartuigen en drijvende werktuigen. In de laatste gevallen is lokale opslag van het LNG als buffer nodig.

Lokale liquefactie

Het is ook mogelijk lokaal LNG te produceren door (aard)gas vloeibaar te maken. Een voorbeeld hiervan is pijpleidinggas dat wordt opgeslagen als reserve in een peakshaver. Ook kan er lokaal biogas worden geproduceerd. Dit wordt verkregen uit het vergistingsproces van organisch materiaal. Biogas bestaat voornamelijk uit methaan en koolstofdioxide. Na behandeling kan ook van biogas vloeibaar gas, oftewel LBG (liquefied bio gas), worden gemaakt. Na productie kan het LNG per tankwagen of schip naar de (kleine) gebruikers worden vervoerd.

2.1.2Samenstelling van LNG

Daar waar in deze richtlijn wordt gesproken over LNG wordt ook steeds bedoeld LBG, LSM (liquefied synthetic methane) of ander vloeibaar gemaakt (synthetisch) gas met een hoog gehalte aan methaan, waarbij de samenstelling voldoet aan de samenstelling van LNG zoals in deze paragraaf wordt beschreven.

De achtergrond hiervoor is als volgt. De normen EN 16723 en ISO 23306 zijn van toepassing op zowel natuurlijk aardgas (LNG) als methaangas van biologische oorsprong (LBG/LSM). In deze normen worden beide gassoorten aan elkaar gelijkgesteld. Binnenvaart valt onder ‘automotive’ (EN 16723-2), via de NRMM directive, en zeevaart onder de ‘marine applications’ (ISO 23306). Op grond hiervan kunnen LNG, LBG en LSM ook in het kader van deze richtlijn als stoffen met gelijke fysische eigenschappen worden beschouwd.

De samenstelling van LNG varieert en is afhankelijk van het gasveld of andere bron waaruit het is gewonnen. LNG bestaat voornamelijk uit methaan. Daarnaast bevat LNG hogere koolwaterstoffen (zoals ethaan) en inerte gassen (zoals stikstof). LNG bevat geen significante hoeveelheid koolstofdioxide (< 50 ppm). Als gevolg van verdamping (‘boil-off’) van lichtere componenten (methaan, stikstof) kan de samenstelling enigszins veranderen.

De samenstelling van LNG is bepalend voor de verbrandingseigenschappen.

Een belangrijke verbrandingseigenschap is de energetische waarde die de energie-inhoud van de brandstof aangeeft. Met de Wobbe-index kan de mate van uitwisselbaarheid van verschillende brandbare gassen worden bepaald. Daarnaast is voor het gebruik van LNG als brandstof voor voertuigen of werktuigen het methaannummer relevant. Dit nummer, waarvan verscheidene definities bestaan, geeft de mate van klopvastheid aan.

2.1.3Gevaren van LNG

Giftigheid en verstikkingsgevaar

Aardgas is niet giftig, er is geen grenswaarde vastgesteld maar het levert in hoge concentraties verstikkingsgevaar op (door verdringing van de lucht).

Explosiegrenzen, waarneembaarheid en ontstekingstemperatuur

Explosiegrenzen

Een aardgas/lucht-mengsel is onder atmosferische omstandigheden ontsteekbaar tussen een volumepercentage van 4,5 % en 14 % aardgas in lucht (bron: Chemiekaarten 2022).

Waarneembaarheid

Aardgas is van nature reukloos. CNG heeft wettelijk verplicht een geurstoftoevoeging nodig om de eindgebruikers te waarschuwen voor eventuele lekkages. Bij LNG is het niet mogelijk om een geurstof toe te voegen. Bij de eindgebruikers en bij handelingen met LNG is persoonlijke gasdetectie of vast opgestelde gasdetectie nodig om te waarschuwen voor lekkages.

Zelfontbranding

De ontstekingstemperatuur voor zelfontbranding in lucht ligt tussen 537 °C en 595 °C (bron: Chemiekaarten 2022).

Relatieve dampdichtheid

Aardgas is onder atmosferische omstandigheden bij omgevingstemperatuur lichter dan lucht en zal daarom opstijgen en vervliegen als het vrijkomt. De relatieve dampdichtheid bedraagt 0,64 (BOG (boil-off gas) = 1,2; bron: Chemiekaarten:2022). De koude dampen van LNG zijn daarentegen zwaarder dan lucht (vanaf ongeveer –113 °C is de damp lichter dan lucht, zie NEN-EN-ISO 16903).

Verdampingssnelheid

Wanneer LNG vrijkomt op een ondergrond of in een vloeistof, zal dit effect hebben op de snelheid waarmee LNG expandeert naar gasvorm. Er zal een intensief kookproces plaatsvinden waar het LNG het oppervlak raakt. De snelheid van verdampen zal snel verminderen tot een constante waarde die wordt bepaald door de thermische karakteristieken van het oppervlak, zoals van de grond of vloeistof, en de warmte die wordt onttrokken vanuit de omgeving.

Verdampingssnelheden bij verschillende ondergronden zijn vastgesteld uit experimenten met LNG-lekkages (zie NEN-EN-ISO 16903).

Kleine hoeveelheden LNG kunnen worden omgezet in grote hoeveelheden gas wanneer er een lekkage ontstaat. Een volume-eenheid LNG wordt omgezet in 570 - 590 volume-eenheden gas, een en ander afhankelijk van samenstelling van gas (% CH₄ in gas) bij een temperatuur van 0 ºC en een atmosferische druk van 101 325 Pa.

Rapid Phase Transition

Wanneer twee vloeistoffen, met twee verschillende temperaturen, in contact komen met elkaar, kunnen er explosieve krachten optreden. Dit verschijnsel, ‘snelle faseovergang’ (rapid phase transition, RPT) genoemd, kan zich voordoen wanneer LNG en water met elkaar in contact komen. Hoewel er geen verbranding ontstaat, heeft dit verschijnsel alle kenmerken van een explosie. Een RPT kan worden gedefinieerd als een snelle verdamping van een vloeistof. Deze verdamping vindt plaats in zeer korte tijd met als gevolg een enorme toename aan volume. Deze toename veroorzaakt een plaatselijke drukverhoging die in staat is om een lucht- of waterschokgolf te veroorzaken.

Rollover

Rollover is de snelle vrijgave van LNG-damp die kan optreden door het spontaan mengen van lagen LNG met verschillende dichtheden in een LNG-opslag- of ladingtank. Een vereiste voor rollover is dat stratificatie heeft plaatsgevonden, wat betekent dat er in de tank twee afzonderlijke lagen LNG met verschillende dichtheid aanwezig zijn. De plotselinge vrijgave van grote hoeveelheden damp kan mogelijk resulteren in overdruk in de tank.

BLEVE

BLEVE is de afkorting voor boiling liquid expanding vapour explosion (kokende vloeistof-gasexpansie-explosie). Dit is een explosie die kan voorkomen als een houder (tank) met een vloeistof onder druk openscheurt. De kans op een BLEVE kan sterk worden gereduceerd door het juiste ontwerp van de tank. Bij een LNG-afleverinstallatie wordt om die reden een dubbelwandige vacuümgeïsoleerde tank toegepast waarbij het materiaal van de binnentank altijd van roestvrijstaal behoort te zijn.

Voor een BLEVE is geen brandbare vloeistof of brandbaar gas nodig. Als de vloeistof niet brandbaar is, is het geen chemische explosie. Als de stof echter wel brandbaar is, dan is de kans groot dat de vrijgekomen stof tot ontbranding zal komen met een vuurbal tot gevolg.

De BLEVE ontstaat doordat de interne tankdruk de maximale druklimiet van de tank overschrijdt en er onvoldoende middelen zijn om de interne druk te reduceren tot acceptabele waarden. Hier is in principe geen ontsteking voor nodig want de omgevingstemperatuur van de tank is altijd hoger. Wanneer de tank wordt aangestraald door externe hittestraling versnelt dit drukopbouw in de tank. De kans is dan ook groot dat de vrijgekomen wolk tot ontsteking komt met een grote vuurbal tot gevolg.

Cryogene eigenschappen

De extreem lage temperatuur van LNG vraagt om speciale aandacht tijdens het hanteren. Aangezien LNG onder druk wordt bewaard, kan bij lekkage koude damp of vloeistof vrijkomen. De volgende gevaren zijn aanwezig bij het hanteren van of lekkage van cryogene media:

Koud, gasvormig LNG (–162 °C) heeft bij atmosferische druk een relatieve dichtheid van ongeveer 1,2 (bron: Chemiekaarten 2022). Dit betekent dat als het vrijkomt, de damp zwaarder is dan lucht en bij de grond zal blijven. Het zal zich dan ophopen in laaggelegen en slecht geventileerde plaatsen, daarbij de omgevingslucht verdringen en verstikking veroorzaken. Afhankelijk van de omgevings- en weercondities kan dit effect optreden op vrij grote afstand van de lekkage. Door de lage temperatuur zal de huid bevriezen (zogenoemde ‘cold burn’) bij contact met de koude vloeistof of damp. Het effect is hetzelfde als bij een normale verbranding. De ernst hangt af van de temperatuur van de damp en de duur van de blootstelling. Ook bij aanraking van koude oppervlakken (bijv. leidingen, afsluiters, maar ook kleding die is afgekoeld) bestaat bevriezingsgevaar. Bij aanraking van deze oppervlakken kan de huid vastvriezen aan het koude oppervlak door bevriezing van vocht. Bij lostrekken kan huid of spierweefsel worden losgetrokken.
Spetters vloeistof die in de ogen terechtkomen, kunnen direct ernstig letsel veroorzaken.
Inademing van de koude damp kan bevriezing van de longen en luchtwegen veroorzaken. Bij langere blootstelling kunnen ook ziekten als longoedeem of longontsteking optreden.
Langdurige afkoeling van lichaamsdelen kan hypothermie (onderkoeling) veroorzaken.
Materialen kunnen bij lage temperatuur bros worden en hun sterkte en daarmee functionaliteit verliezen. De keuze van de juiste materialen voor de opslag van LNG is daarom zeer belangrijk.
Tijdens de verdamping van grotere hoeveelheden vrijgekomen LNG zullen de koude dampen de waterdamp in de buitenlucht doen condenseren. Dit kan gepaard gaan met vorming van een witte mistwolk, totdat het gas opwarmt, verdunt en oplost in de buitenlucht. De wolk zal intussen een (gedeelte van) de installatie of de omgeving aan het zicht onttrekken. Ook als er geen LNG vrijkomt, kan dit fenomeen optreden bij koude installatieonderdelen, zoals verdampers en koudeleidingen.
De zichtbaarheid van een LNG-wolk hangt af van de luchttemperatuur en luchtvochtigheid. Ook is het van invloed of de LNG-damp van een plas komt of wordt veroorzaakt door een LNG-vloeistof-jet. Bij een luchtvochtigheid hoger dan 50 % bevindt de ontvlambare wolk zich geheel binnen in de zichtbare wolk. Bij lagere luchtvochtigheid kan de ontvlambare wolk zich tot buiten de zichtbare wolk verspreiden. Dit betekent dat de damp kan worden ontstoken als de ontstekingsbron zich buiten de zichtbare wolk bevindt. De grootte van de dampwolk hangt af van de windsnelheid, windrichting en andere weerscondities, en kan eenvoudig worden voorspeld met de juiste berekeningen. De koude damp zal beginnen op te stijgen als deze door de buitenlucht tot boven –113 °C wordt opgewarmd. Door atmosferische omstandigheden kan de temperatuur waarbij het opstijgen van de damp optreedt, aanzienlijk hoger zijn.

Om deze redenen is het verplicht om tijdens het werken met cryogene media de juiste kleding en handschoenen die bestand zijn tegen kou te dragen.

Doeltreffende signalering van de gevaren voor de veiligheid en gezondheid van werknemers moeten zijn aangebracht. Dit is een wettelijke verplichting (artikel 8.4 van het Arbobesluit). Zie ook M141.

2.2Over de LNG-afleverinstallatie

2.2.1Algemene beschrijving LNG-afleverinstallatie

LNG wordt opgeslagen in LNG-opslagtanks bij een temperatuur tussen –155 °C en –130 °C. De druk in de LNG-opslagtank varieert meestal tussen 2 bar en 10 bar.

De LNG-afleverinstallatie bestaat uit de volgende hoofdonderdelen:

het vulpunt;
de LNG-opslagtank;
de technische installatie;
het afleverpunt.

In Afbeelding 6 staat een vereenvoudigd schema van een LNG-afleverinstallatie.

Afbeelding 6 – Schema van een LNG-afleverinstallatie

2.2.2Onderdelen van de installatie

Vulpunt

Het vulpunt is de voorziening van de installatie waarop de LNG-tankwagen aansluit om de LNG-opslagtank te vullen, inclusief de daarbij behorende veiligheidsvoorzieningen.

LNG-opslagtank

In een LNG-opslagtank wordt een voorraad LNG opgeslagen. Een typische LNG-opslagtank heeft een volume van 30 m³ tot 375 m³. Aangezien de temperatuur van het aangevoerde LNG zeer laag is en de warmte-intrede vanuit de omgeving zoveel mogelijk behoort te worden voorkomen, is een goede isolatie noodzakelijk. Deze vaten zijn dubbelwandig, waarbij de tussenruimte wordt gevacumeerd. Dit wordt gedaan voor een optimale isolatie van de LNG-opslagtank om zo de ‘holding time’ (standtijd) van het opgeslagen LNG zo lang mogelijk te maken. De standtijd is de tijd tussen het moment van vullen en het bereiken van de maximale werkdruk van de LNG-opslagtank. Er ontstaat een druktoename door het stijgen van de temperatuur van het LNG door warmte-inlek. Daarnaast wordt de tussenruimte van een dubbelwandig vat nog gevuld met perliet of wordt er multilayer-isolatie (MLI) toegepast, wat het isolatieverlies beperkt als het vacuüm verloren gaat. Een voorraadvat kan staand of liggend worden uitgevoerd. Het vullen van de LNG-opslagtank gebeurt vanuit een LNG-tankwagen, met behulp van een losslang of losarm. Het vullen kan gebeuren door een pomp op de LNG-tankwagen, maar ook door drukverschil. Het nieuw geleverde LNG is altijd kouder dan het LNG dat nog in de LNG-opslagtank zit. Het risico op ‘rollover’ is bij de hoeveelheden die in de praktijk worden gebruikt zeer klein. Bij Seveso-inrichtingen (meer dan 50 ton) volgt uit de bedrijfsspecifieke scenarioanalyse of dit scenario mogelijk op kan treden en welke maatregelen getroffen worden om dit te voorkomen en de effecten te beperken.

Veiligheidsventielen

Drukontlastingsapparatuur wordt gemonteerd in de LNG-opslagtank om te voorkomen dat de ontwerpdruk van de LNG-opslagtank wordt overschreden.

Niveaumeting

De niveaumeting in de LNG-opslagtank wordt uitgevoerd met behulp van een dubbele onafhankelijke drukverschilmeting over de vloeistofhoogte. Het maximumvloeistofniveau van de LNG-opslagtank is 95 % volume. Hierbij wordt rekening gehouden met de expansie van de vloeistof in de LNG-opslagtank. De maximumvullingsgraad wordt bepaald op basis van het ADR/ADN. Vooral bij horizontale tanks is de niveaumeting, gezien het beperkte drukverschil, lastig en behoort de kalibratie van de instrumentatie de nodige aandacht te krijgen. Bij horizontale tanks behoort er rekening mee te worden gehouden dat de vullingsgraad van de LNG-opslagtank niet gelijk is aan de vulhoogte. Ook behoort er rekening te worden gehouden met de dichtheid van het LNG, die bij hogere temperatuur lager wordt. Door het uitzetten van het LNG bij hogere temperatuur kan de LNG-opslagtank alsnog overvuld raken.

Afsluiter

Alle vloeistofaansluitingen aan de LNG-opslagtank zijn voorzien van automatisch werkende afsluiters om te voorkomen dat de LNG-opslagtank leegloopt bij calamiteiten. Daarnaast zijn er handbediende afsluiters voor onderhoudsdoeleinden.

Pomp

Het bunkeren aan een vaartuig vindt meestal plaats met behulp van een pomp. Deze pomp levert de benodigde opvoerdruk voor het leveren van LNG aan de brandstoftank van het vaartuig. Voor het starten van de pomp wordt deze eerst afgekoeld naar gebruikstemperatuur. Dit gebeurt door het vullen van het pompcircuit met vloeistof uit de tank. Als de pomp is afgekoeld tot gebruikstemperatuur, kan deze worden gestart.

Drukopbouwverdamper

Een drukopbouwverdamper wordt toegepast om voldoende ‘voordruk’ te garanderen op de pompinlaat van de LNG-afleverinstallatie bij lage LNG-temperaturen. Dit wordt gedaan om cavitatie van de pomp te voorkomen. Daarnaast is een drukopbouwverdamper nodig voor het leveren van LNG op de juiste druk/temperatuur.

Leidingsysteem

Het LNG wordt via leidingen getransporteerd. Het meestgebruikte materiaal is roestvrij staal. Dit is zeer geschikt voor de heersende condities. Hoewel flensverbindingen mogelijk zijn, is het raadzaam om lasverbindingen te gebruiken, omdat deze betrouwbaarder zijn bij wisselende temperaturen. Ook is de kans op lekkage kleiner.

Afleverpunt

Het afleverpunt is voorzien van de afleverslangen, bedieningsknoppen, eventuele doorstroommeters en overige instrumenten. In het afleverpunt is een bypass aangelegd zodat de leidingen kunnen worden voorgekoeld voordat het vaartuig of drijvend werktuig wordt gevuld.

Breekkoppelingen

Om te voorkomen dat de installatie wordt beschadigd of grote hoeveelheden gas verloren gaan als een vaartuig, drijvend werktuig of voertuig wegvaart dan wel wegrijdt terwijl de afleverslangen nog zijn aangekoppeld, behoren bij het aansluitpunt van de afleverslangen breekkoppelingen te worden gemonteerd. Bij het geschetste scenario zal de afleverslang breken op de breekkoppeling. Dit is een eenzijdige koppeling. Bij een zogenoemde ‘dry break’-koppeling (of ERC of PERC) wordt deze aan beide zijden van de breuk afgesloten zodat er geen (L)NG kan vrijkomen. Zie tevens Paragraaf 9.3.

Afleverslangen

Aan het afleverpunt is een afleverslang of bunkerslang gemonteerd. Deze zijn nodig om LNG af te leveren. Aan het uiteinde van de afleverslang zit een vulnozzle. Hiermee wordt de slang aan de LNG-brandstoftank aangesloten. In de vulnozzle en de vulaansluiting op de LNG-brandstoftank zitten zelfsluitende kleppen zodat er bij het aan- en afkoppelen maar een minimale hoeveelheid LNG vrijkomt.

Vulslang, losslang of laadarm

De vulslang, losslang of laadarm is de slang of arm die wordt gebruikt door de toeleverende LNG-tankwagen die de LNG-opslagtank vult.

Manifold

Een manifol is een verdeelstuk met verschillende aansluitpunten voor slangen met terugslagkleppen en een afblaasvoorziening. Hiermee kunnen meerdere tankwagens gelijktijdig aan een schip zijn verbonden.

Stikstofvoorziening en relatie met PGS 9 en PGS 15

Bij een LNG-afleverinstallatie is vaak stikstof in gasflessen en/of vloeibaar stikstof (LIN) in een opslagtank aanwezig. Dit kan meerdere doelen dienen, zoals spoelen, inertiseren en als (nood)voorziening voor instrumentenlucht. Voor spoelen en inertiseren wordt vaak stikstof uit een gasfles gebruikt en geen vloeibaar stikstof, omdat de koude voor condensatieproblemen kan zorgen bij de sturing van kleppen. Om opwarming van de inhoud van LNG-opslagtank en daarmee methaanemissie te voorkomen, kan in het ontwerp van de LNG-afleverinstallatie een opslagtank met LIN en een warmtewisselaar toegepast worden. De koude LIN wordt dan gebruikt om de warme LNG terug te koelen. De opgewarmde LIN verdampt daarbij en wordt afgelaten naar de atmosfeer. De stikstofvoorzieningen maken onderdeel uit van de LNG-afleverinstallatie.

De vloeibare stikstofvoorzieningen vallen onder het toepassingsgebied van PGS 9. Echter, de daarin genoemde interne afstanden kunnen onderbouwd kleiner worden gemaakt als enerzijds de LNG-afleverinstallatie tegen de koude ten gevolge van een incident met LIN bestand is en anderzijds de LIN-opslagtank en de draagconstructie volgens de eisen voor de LNG-opslagtank beschermd zijn tegen bezwijken door brand. Gezien het feit dat de LIN-opslagtank onderdeel uitmaakt van de installatie, verdient het de voorkeur deze niet ver van de LNG te plaatsen (er gelden daarom ook geen interne afstanden binnen de LNG-afleverinstallatie, want beide opslagtanks/installaties zijn bestemd voor cryogene vloeistoffen).

De opslag van stikstof in gasflessen valt onder het toepassingsgebied van PGS 15, als de gezamenlijke (water)inhoud boven de genoemde ondergrens in PGS 15 ligt. Als het gaat om aangesloten gasflessen is PGS 15 niet van toepassing. Deze vallen binnen de reikwijdte van PGS 33-2. Bij de toepassing van gasflessen in een LNG-afleverinstallatie bestaat de mogelijkheid dat deze (lokaal) worden blootgesteld aan temperaturen die lager liggen dan de temperatuur waarbij brosse breuk optreedt in het materiaal van de gasflessen. De gasfles zal dan (instantaan) uit elkaar klappen en kan voor schade aan personen, omgeving en LNG-afleverinstallatie zorgen. Eventuele gasflessen behoren zodanig te worden geplaatst en afgeschermd dat dit scenario niet kan optreden.

3Risicobenadering

3.1Basisveiligheidsniveau

Bij het uitvoeren van de activiteiten die vallen onder het toepassingsbereik van deze PGS-richtlijn, wordt ervan uitgegaan dat een basisveiligheidsniveau aanwezig is. Dit is op te delen in vier soorten maatregelen:

beschermende maatregelen die volgens wet- en regelgeving standaard bij de activiteiten nodig zijn;
maatregelen die volgens bewezen en geaccepteerde goede praktijken niet weg te denken zijn. Dit zijn maatregelen voor ontwerp, constructie, in bedrijf nemen, gebruik, onderhoud of modificatie, inspectie en uit bedrijf nemen;
good housekeeping. Dit is een begrip dat staat voor de algemene zorg bij, netheid en orde van een activiteit of een bedrijfsonderdeel. Good housekeeping is een belangrijke factor bij het voorkomen van gevaarlijke situaties. Er wordt vanuit gegaan dat een bedrijf deze zaken op orde heeft, zoals ook is beschreven in de zorgplichtartikelen van de Omgevingswet en de Arbeidsomstandighedenwet;
maatregelen voor goed vakmanschap. Dit staat voor vaardigheden van werknemers om kwalitatief goed werk te leveren, en daarbij veilig en gezond te werken.

Het uitgangspunt is dus dat een bedrijf met bovenstaande maatregelen werkt.

In hoofdstuk 9 staat meer uitleg over maatregelen die horen bij het basisveiligheidsniveau.

Installaties of activiteiten die onder deze PGS-richtlijn vallen kunnen zo complex zijn dat hiervoor een veiligheidsbeheerssysteem nodig is. Dat is in elk geval nodig als een activiteit plaatsvindt bij een Seveso-inrichting. Vaak gelden dan eisen voor de opzet en inhoud van dat systeem volgens NEN-EN-ISO 14001, ISO 45001, NTA 8620 of het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal).

3.2Risicobenadering

Risicobenadering als basis

Deze PGS-richtlijn is gebaseerd op een risicobenadering waarbij op een systematische manier doelen en maatregelen zijn geformuleerd. Op basis van de kennis en kunde van deskundigen van het bedrijfsleven en de overheid zijn verschillende scenario's geïdentificeerd. Een scenario is een reeks opeenvolgende gebeurtenissen die leiden tot een ongewenste (gevaarlijke) gebeurtenis.

Het risico is altijd een combinatie van de ernst van de gevolgen (effect) van een (ongewenste) gebeurtenis en de waarschijnlijkheid (kans) dat de gebeurtenis zich voordoet: risico = kans × effect.

Scenario's met de kleinste kans of met het kleinste effect worden beschouwd als scenario's met een laag risico. Deze staan niet in deze PGS-richtlijn. De scenario's met een middelhoog tot hoog risico zijn in deze PGS-richtlijn beschreven.

Op basis van een scenario is een doel beschreven om ervoor te zorgen dat:

de kans op de ongewenste gebeurtenis zoveel mogelijk wordt beperkt;
de nadelige gevolgen van de ongewenste gebeurtenis worden voorkomen of zoveel mogelijk worden beperkt.

Soms kunnen meerdere scenario's met hetzelfde doel worden gedekt. Per doel zijn er een of meer maatregelen uitgewerkt die er samen voor moeten zorgen dat aan het doel wordt voldaan. Een maatregel kan gelden voor meerdere doelen. De risicobenadering geeft de gebruiker van de PGS-richtlijn meer inzicht in het 'waarom' van de opgenomen maatregelen.

Methode

Voor de risicobenadering zijn verschillende methodes mogelijk. Vaak is de SWIFT-methode gebruikt. SWIFT staat voor Structured What If Technique. Deze methode is gebruikt in combinatie met scenario-identificatie op basis van verschillende bronoorzaken afkomstig uit de HAZOP-methode. HAZOP staat voor Hazard and Operability.

Meer informatie over de gebruikte methodes staat in de Handreiking generieke risicobenadering. Deze is terug te vinden op de PGS-website: https://publicatiereeksgevaarlijkestoffen.nl/.

Scenario's met een laag risico

Scenario's met een laag risico worden niet in deze PGS-richtlijn behandeld. Dit betekent niet dat een bedrijf daar geen aandacht aan hoeft te besteden. Zo is een bedrijf onder andere op grond van de Arbeidsomstandighedenwet gehouden om een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit te voeren en hier een passend plan van aanpak voor te maken. Maatregelen voor scenario's met een laag risico kunnen ook door andere wetten, regels, richtlijnen of afspraken worden geborgd.

Risicoanalyse verplicht volgens wetgeving

De scenario's in deze PGS-richtlijn horen bij de risicoanalyse die het PGS-team heeft uitgevoerd. Voor sommige activiteiten geldt ook een wettelijke plicht om een risicoanalyse uit te voeren. Naast de eerder genoemde RIE-plicht vanuit de Arbeidsomstandighedenwet zijn bedrijven bijvoorbeeld op grond van het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (Wbda 2016) verplicht om voor installaties die hieronder vallen een risicoanalyse uit te voeren. De risicoanalyse van het PGS-team komt niet in de plaats van deze verplichte risicoanalyse.

Scenario's die niet zijn uitgewerkt

Scenario's gaan uit van ongewenste gebeurtenissen. Bij het identificeren van scenario's zijn niet alle ongewenste gebeurtenissen meegenomen. Terrorisme en neerstortende vliegtuigen zijn daar voorbeelden van. Scenario's die voortkomen uit natuurgeweld zijn, als dat relevant is, wel benoemd maar niet verder uitgewerkt in doelen en maatregelen. De enige uitzondering is blikseminslag. Voor natuurgeweld, zoals overstromingen en aardbevingen, geldt dat de kans hierop afhangt van de locatie van de activiteit. Bedrijven behoren zelf te beoordelen of er een verhoogde kans is op aardbevingen of overstromingen en ook wat de gevolgen van zo'n gebeurtenis kunnen zijn voor de veiligheid. Aan de hand daarvan kan een bedrijf in overleg met het bevoegd gezag vaststellen welke maatregelen nodig zijn om de gevolgen te beperken.

Bedrijven die onder de Seveso-richtlijn vallen en worden beschouwd als hogedrempelinrichting, moeten in het veiligheidsrapport wél ingaan op natuurlijke oorzaken van zware ongevallen, zoals aardbevingen of overstromingen.

Aanpak risicobenadering PGS 33

Een toelichting op de PGS-risicobenadering en hoe de PGS-teams deze hebben aangepakt staat in de Handreiking generieke risicobenadering.

De risicobenadering is uitgevoerd in sessies met het PGS 33-team, onder begeleiding van een externe deskundige, en is gebaseerd op een representatieve gangbare LNG-afleverinstallatie. De risicobenadering is niet uitputtend. Het is altijd mogelijk dat zich scenario's voordoen die niet zijn beschreven.

De risicoanalyse geeft een kwalitatief inzicht in de kans op en gevolgen van een scenario. Het PGS-team heeft de risico’s van de scenario’s geëvalueerd, geclassificeerd en gerangschikt. Daarbij is gebruikgemaakt van de kwalitatieve risicomatrix van de generieke risicobenadering. Hiermee is bepaald of het scenario relevant is voor deze PGS. Als het scenario relevant is voor deze PGS, heeft het team maatregelen geïdentificeerd op basis van de huidige stand der techniek (bijvoorbeeld uit bestaande PGS'en, gehanteerde normen en andere referentiedocumenten). Als het om nieuwe activiteiten gaat, zal in overleg met betrokken experts worden bekeken welke maatregelen toegepast worden en/of toepasbaar zijn.

De risicomatrix is vervolgens gebruikt om te beoordelen of de maatregel:

het risico vermindert,
de kans op optreden van de ongewenste gebeurtenis verkleint;
de omvang of ernst van de gevolgen vermindert.

Voor de geïdentificeerde maatregelen is vervolgens getoetst of ze als maatregel in deze PGS moeten worden opgenomen. Dit gebeurt op basis van de gezamenlijke kennis en inzichten van deskundigen in het PGS-team.

In dit deskundig oordeel worden dus meerdere aspecten meegewogen. In elk geval zijn dit wettelijke randvoorwaarden, zoals de best beschikbare techniek, de stand van de wetenschap en de arbeidshygiënische strategie. De positie van het scenario in de matrix is daarbij een hulpmiddel dat inzicht geeft. De risicomatrix kan niet worden gezien als normatief kader.

4Scenario's

4.1Inleiding

Dit hoofdstuk beschrijft de scenario's die realistisch en relevant zijn voor een LNG-afleverinstallatie.

De scenario's zijn onderverdeeld in:

scenario’s voor de hele activiteit;
scenario’s voor de LNG-opslagtank;
scenario's bij het vullen (of leegmaken) van de LNG-opslagtank vanuit (of naar) een tankwagen of vaartuig;
scenario's bij het (de)bunkeren van LNG aan vaartuigen of drijvende werktuigen.

Elk scenario staat in een groen kader en heeft een nummer. Het is weergegeven als S1, S2 enz. Bij elk scenario horen doelen. Deze doelen zijn weergegeven als D1, D2 enz. De beschrijvingen van de doelen staan in Hoofdstuk 6. Bij de maatregelen in Hoofdstuk 7 is steeds aangegeven welke scenario's (en doelen) daar een rol bij spelen.

In de scenario’s wordt met het gevolg ‘cryogene blootstelling’ de blootstelling bedoeld van installatie(onderdelen) of objecten aan de temperaturen van LNG of LIN. Zie Paragraaf 2.2.2 (bij stikstofvoorziening) voor het gebruik van LIN op een LNG-afleverinstallatie. Met het gevolg ‘persoonlijk letsel’ wordt, tenzij anders aangegeven, zowel hittebelasting als cryogene blootstelling op personen bedoeld.

4.2Scenario's voor de hele activiteit

S1Mogelijke gevaren en gevolgen van statische elektriciteit

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

vonkoverslag tussen installatieonderdelen door potentiaalverschil;
brand of explosie na ontsteking van eventueel aanwezig brandbaar gas;
persoonlijk letsel chauffeur en/of LNG-afnemer door vonk of hittebelasting.

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen

Gerelateerde maatregelen

M10Aarding van de installatie M11Niet-elektrisch geleidend materiaal M23Vullen van de LNG-opslagtank M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M82Aarding van LNG-tankwagens tijdens bunkeren van LNG M83Isolatieflens van niet-electrisch geleidend materiaal

S2Kleine lekkage LNG-leiding (buitenkant) door chemische aantasting

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

vrijkomen LNG;
brand na ontsteking.

Gerelateerde doelen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M12Bescherming tegen bevriezing en opwarming M37Leidingen bovengronds of in een goot M104Controle kathodische bescherming

S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

vrijkomen LNG;
brand na ontsteking.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG

S4Brand in de omgeving of op de LNG-afleverinstallatie – falen van onderdelen van de LNG-afleverinstallatie

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

vrijkomen LNG;
brand of explosie na ontsteking;
domino-effecten;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M59Toezicht door deskundig personeel M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M117Geen brandgevaarlijk materiaal of begroeiing M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S5Aanrijding van trailer/vulpunt door een voertuig, hetgeen zowel tijdens het vullen van de LNG-opslagtank als op het moment dat niet wordt gevuld kan plaatsvinden

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

vrijkomen LNG;
brand of explosie na ontsteking;
vuurbal en plasbrand.

Gerelateerde doelen

D8Beperken van de kans en/of het effect van een aanrijding tegen installatieonderdelen

Gerelateerde maatregelen

M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M60Verlichting installatie tijdens gebruik M89Gasdetectie M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M121Voorkomen aanrijdingsgevaar M122Aanrijdbeveiliging - beperken effecten

S6Vandalisme, diefstal, aanwezigheid onbevoegde personen: ongecontroleerde ontstekingsbronnen

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

schade aan apparatuur;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D9Voorkomen van beschadiging/aantasting van de LNG-installatie door onbevoegden

Gerelateerde maatregelen

M114Geen toegang tot installatie door onbevoegden

S7Ophoping van grondwater door hoog grondwaterniveau, regenwater of smeltwater in leidinggoot (bijvoorbeeld leiding naar afleverpunten) in de winter bij temperaturen onder het vriespunt

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

bevriezing van water in de leidinggoot;
thermische krimp van leiding;
schade aan leiding;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking.

Gerelateerde doelen

D10Voorkomen van verlies van integriteit van leidingen in een goot

Gerelateerde maatregelen

M35Leidingen – eisen M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M39Eisen andere leidingen in een goot

S8Temperatuurinvloed (van buiten, bijvoorbeeld zon) op de LNG-leiding

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

warmte-inlek leiding;
opwarming van LNG;
falen van de leiding door drukopbouw;
ontstaan van boil-off gas (bij drukontlasting).

Gerelateerde doelen

D6Beheersen van de risico’s ten gevolge van weersinvloeden

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden

S9Geologische impact, zoals aardbeving of overstroming, impact op LNG-installatieonderdelen

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

schade aan leiding;
lekkage zwakste onderdeel;
vrijkomen van LNG;
brand of explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D14Voorkomen van verzakking van de LNG-installatie

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming

S10Blikseminslag

Potentiële gevolgen (opeenvolgende gebeurtenissen):

elektronica valt uit;
ontstekingsbron in ATEX-gezoneerd gebied;
brand in de installatie en/of het gebouw;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen D6Beheersen van de risico’s ten gevolge van weersinvloeden

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M10Aarding van de installatie M11Niet-elektrisch geleidend materiaal M23Vullen van de LNG-opslagtank M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M115Bliksembeveiliging M116Verbod vullen en afleveren tijdens onweer

S11Stroomstoring in combinatie met een incident

Potentiële gevolgen:

verstoring van het systeem (verhogen debieten, open- of dichtsturen kleppen);
vrijkomen van LNG;
brand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D23Voorkomen dat veiligheidskritische componenten falen door het wegvallen van de stroomvoorziening of communicatie D24Voorkomen dat afsluiters bij inactiviteit van de installatie in de onveilige stand staan

Gerelateerde maatregelen

M2Afsluiters – veilige stand M3Buiten werking stellen LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M19Overvulbeveiliging LNG-opslagtank M22Vulpunt – niveaumeter M51Drukontlasting – overdrukbeveiliging M52Drukontlasting – certificaat drukontlastingsklep M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M96Monitoringsysteem beschikbaarheid

S12Langdurige insluiting van LNG in leidinggedeelte tussen twee afsluiters - breuk in leiding

Potentiële gevolgen:

opwarming en drukopbouw;
breuk in leiding en vrijkomen van LNG;
brand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG

Gerelateerde maatregelen

M2Afsluiters – veilige stand M51Drukontlasting – overdrukbeveiliging M52Drukontlasting – certificaat drukontlastingsklep M102Keuring, controle onderhoud – schema

S13Lekkage in ondergrondse leiding met uitstroming naar atmosfeer vanuit de productvoerende leiding

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde maatregelen

M35Leidingen – eisen M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S14Breuk in ondergrondse leiding

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde maatregelen

M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M35Leidingen – eisen M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M115Bliksembeveiliging

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden

Gerelateerde maatregelen

M2Afsluiters – veilige stand M51Drukontlasting – overdrukbeveiliging M52Drukontlasting – certificaat drukontlastingsklep M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S16Kleine lekkage vanuit LNG-onderdeel (bijv. flens, instrument of klep) tijdens normale operatie.

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde maatregelen

M35Leidingen – eisen M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S17Dichtvriezen van het 5-2-ventiel van de actuator van een veiligheidsklep (bijv. LNG-tankklep), samen met vrijkomen van LNG (bijv. leiding/slangbreuk)

Potentiële gevolgen:

veiligheidsklep faalt en gaat niet dicht;
langdurig vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel;
mogelijke escalatie (aanstraling van andere LNG-voerende installatieonderdelen).

Gerelateerde doelen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van een kleine hoeveelheid LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)D16Voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan tijdens activiteiten/werkzaamheden aan of op de installatie D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie D23Voorkomen dat veiligheidskritische componenten falen door het wegvallen van de stroomvoorziening of communicatie D24Voorkomen dat afsluiters bij inactiviteit van de installatie in de onveilige stand staan D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M2Afsluiters – veilige stand M3Buiten werking stellen LNG-afleverinstallatie M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M57Eisen ingebruikname M59Toezicht door deskundig personeel M60Verlichting installatie tijdens gebruik M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M96Monitoringsysteem beschikbaarheid M97Veiligheid bij werkzaamheden M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M135Explosieveilig materiaal en materieel M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S19Gasemissie via afblaasvoorziening (vent stack), al dan niet met ontbranding

Potentiële gevolgen:

verhoging temperatuur van LNG in LNG-opslagtank;
ontstaan van (te veel) boil-off gas;
opbouw druk in LNG-opslagtank;
druk overschrijdt openingsdruk drukveiligheid;
methaanemissie door afblaasvoorziening.

Gerelateerde doelen

D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M14Voorziening boil-off M28Vulpunt – koppeling ESD-systeem bij vullen LNG-opslagtank M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening M56Drukontlasting – berekening hoogte afblaasvoorziening M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling

S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging

Potentiële gevolgen:

drukopbouw in installatieonderdelen;
druk overschrijdt ontwerpdruk;
schade aan leidingen en appendages;
lekkage bij het zwakste onderdeel;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG

Gerelateerde maatregelen

S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG via de afblaasvoorziening;
LNG regent op de grond;
plasvorming met verdamping;
(plas)brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M19Overvulbeveiliging LNG-opslagtank M22Vulpunt – niveaumeter M24Vulpunt – dodemansknop M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M26Voorkomen terugstromen van LNG M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M54Temperatuurdetectie in afblaasleiding - activering noodstop M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M64Toezicht op vullingsgraad in relatie tot vloeistofexpansie M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M68Verbinding ESD-systemen van LNG-tankwagen met LNG-installatie M95Noodstopscenario ESD-1 in werking M102Keuring, controle onderhoud – schema M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M125Afstand – riool- en kelderopeningen

S22Vrijkomen van LNG op het terrein (ontstaan van een plas) met afloop naar het riool en/of afloop naar installaties met andere gevaarlijke stoffen en/of afloop naar toegangswegen

Potentiële gevolgen:

afloop van LNG naar riool;
RPT (Rapid Phase Transition) door mogelijk contact LNG met water (detonaties) en schade aan riool;
insluiting van gas en explosief mengsel;
gasexplosie met hoge piekoverdrukken na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M125Afstand – riool- en kelderopeningen

S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang

Potentiële gevolgen:

insluiting gas door vrijkomen van LNG;
verstikkingsgevaar;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M21Vulpunt – ligging en markering M24Vulpunt – dodemansknop M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M33ESD – resetprocedure M60Verlichting installatie tijdens gebruik M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M98Werkvergunning bij werkzaamheden M99Plaatsen, verplaatsen of verwijderen LNG-opslagtank M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M125Afstand – riool- en kelderopeningen

S24Lekkage en brand binnen scheidingsconstructie

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel;
indien deuren gesloten zijn, langere blootstelling aan warmtestraling.

Toelichting

temperatuurschok en krimp LNG-voerende onderdelen;
schade aan LNG-voerende onderdelen;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M21Vulpunt – ligging en markering M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M58Eisen in-/uitgebruikname M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M97Veiligheid bij werkzaamheden M98Werkvergunning bij werkzaamheden M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S29Las- of flenslekkage in leiding(verbinding) door verkeerd aangelegde verbinding

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M58Eisen in-/uitgebruikname M97Veiligheid bij werkzaamheden M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S30Methaanemissie door gebrek aan onderhoud

Potentiële gevolgen:

brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M59Toezicht door deskundig personeel M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M135Explosieveilig materiaal en materieel M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S31Onderhoud aan LNG-onderdelen – lekkage

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M58Eisen in-/uitgebruikname M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M97Veiligheid bij werkzaamheden M98Werkvergunning bij werkzaamheden M99Plaatsen, verplaatsen of verwijderen LNG-opslagtank M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S32Graafwerkzaamheden bij ondergrondse leidingen (zoals leiding afleverpunt)

Potentiële gevolgen:

breuk van leiding;
vertraagd vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M98Werkvergunning bij werkzaamheden M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen

Potentiële gevolgen:

falen van draagconstructie;
beschadiging draagconstructie LNG- of LIN-opslagtank of -installatieonderdelen;
vrijkomen van LNG of LIN;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M102Keuring, controle onderhoud – schema M104Controle kathodische bescherming M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG

S34Onderhoud en uit bedrijf nemen van de LNG-opslagtank of installatieonderdelen (zoals vervangen pomp)

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M58Eisen in-/uitgebruikname M60Verlichting installatie tijdens gebruik M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M97Veiligheid bij werkzaamheden M98Werkvergunning bij werkzaamheden M99Plaatsen, verplaatsen of verwijderen LNG-opslagtank M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid

S35Onveilige situaties door slechte toegankelijkheid vulpunt en/of slechte verlichting

Potentiële gevolgen in geval van het vrijkomen van LNG:

brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie

Gerelateerde maatregelen

M21Vulpunt – ligging en markering M60Verlichting installatie tijdens gebruik M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid

S36Interne brand op een drijvende LNG-afleverinstallatie (bijv. op ponton) – falen van LNG-onderdelen

Potentiële gevolgen:

verlies van structurele integriteit;
dek kan draagkracht verliezen;
LNG-installatieonderdelen op de ponton beschadigen, bezwijken en falen;
mogelijke escalatie;
vrijkomen van LNG;
brand bij ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M13Afsluiters – eisen M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M133Waterfilm M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S37Beginnende (kleine) brand (bronnen: zeer afhankelijk van de activiteiten die plaatsvinden binnen de afleverinstallatie) escaleert naar grotere brand (topevent is de grotere brand)

Potentiële gevolgen:

grotere brand kan LNG-installatieonderdelen aanstralen;
schade aan LNG-installatieonderdelen;
mogelijke lekkage en verdere escalatie;
vrijkomen van LNG met directe ontsteking, vergroting effectgebied van initiële brand;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M13Afsluiters – eisen M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M133Waterfilm M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S38LNG-spill op de bunkerponton/drijvende installatie – falen van de ponton

Potentiële gevolgen:

ponton wordt blootgesteld aan cryogene temperaturen;
verlies van structurele integriteit;
optreden van scheur in het dek van de ponton;
LNG komt in de ponton;
ophoping van gas in een besloten ruimte;
brand/explosie na ontsteking;
escalatie;
LNG-installatieonderdelen zakken door het dek (bijvoorbeeld de LNG-tank);
schade aan de tank;
bodemnozzle/-afsluiter scheurt eraf;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M12Bescherming tegen bevriezing en opwarming M13Afsluiters – eisen M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M133Waterfilm M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S39Lekkage van een LNG-installatieonderdeel

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M85Noodstopvoorziening – leegmaken LNG-opslagtank in tankwagen of vaartuig M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M95Noodstopscenario ESD-1 in werking M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M104Controle kathodische bescherming M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M133Waterfilm M135Explosieveilig materiaal en materieel M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S40Gasemissie door afblaasvoorziening (vent stack) van de LNG-afleverinstallatie

Potentiële gevolgen:

emissie van NG;
fakkelbrand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening M54Temperatuurdetectie in afblaasleiding - activering noodstop M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening M56Drukontlasting – berekening hoogte afblaasvoorziening

4.3Scenario's voor de LNG-opslagtank

S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling

Potentiële gevolgen:

verhoging temperatuur in LNG-opslagtank;
drukopbouw;
falen integriteit LNG-opslagtank;
vrijkomen van LNG;
BLEVE/vuurbal/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M30Noodstopvoorziening - detectiemiddelen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M59Toezicht door deskundig personeel M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M75Toezicht op de aflevering van LNG M78Eisen aan een LNG-afleverinstallatie M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M117Geen brandgevaarlijk materiaal of begroeiing M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging

Potentiële gevolgen:

verhoging temperatuur in LNG-opslagtank;
drukopbouw in LNG-opslagtank;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M28Vulpunt – koppeling ESD-systeem bij vullen LNG-opslagtank M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening M56Drukontlasting – berekening hoogte afblaasvoorziening M59Toezicht door deskundig personeel M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M75Toezicht op de aflevering van LNG M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

falen van draagconstructie;
beschadiging LNG-opslagtank of LNG-voerende installatieonderdelen;
vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M59Toezicht door deskundig personeel M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M75Toezicht op de aflevering van LNG M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M102Keuring, controle onderhoud – schema M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S44Falen van de bodemleiding van de LNG-opslagtank (grote vloeistoflekkage) tijdens onderhoud door vallend object (bijvoorbeeld tijdens hijsen) – vorming van plas onder de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG onder de LNG-opslagtank;
plasbrand onder LNG-opslagtank;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M98Werkvergunning bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M125Afstand – riool- en kelderopeningen

S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank

Potentiële gevolgen:

drukopbouw in de LNG-opslagtank;
uitzetten van de vloeistof;
vrijkomen van LNG (als gas);
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M19Overvulbeveiliging LNG-opslagtank M21Vulpunt – ligging en markering M22Vulpunt – niveaumeter M24Vulpunt – dodemansknop M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M28Vulpunt – koppeling ESD-systeem bij vullen LNG-opslagtank M33ESD – resetprocedure M51Drukontlasting – overdrukbeveiliging M52Drukontlasting – certificaat drukontlastingsklep M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening M56Drukontlasting – berekening hoogte afblaasvoorziening M58Eisen in-/uitgebruikname M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M98Werkvergunning bij werkzaamheden M99Plaatsen, verplaatsen of verwijderen LNG-opslagtank M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling

S46Hijsen van een (deels) gevulde LNG-opslagtank (zonder draagconstructie, niet zijnde ISO-container), ontstaan van een lekkage of omvallen van de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

falen van LNG-opslagtank;
vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Toelichting

De opslagtank is niet ontworpen om (deels) gevuld gehesen te worden.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M58Eisen in-/uitgebruikname M98Werkvergunning bij werkzaamheden M99Plaatsen, verplaatsen of verwijderen LNG-opslagtank M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

4.4Scenario's bij het vullen (of leegmaken) van de LNG-opslagtank vanuit (of naar) een tankwagen of een vaartuig

Binnen de reikwijdte van de scenario’s in deze paragraaf is het ook mogelijk dat meerdere tankwagens gelijktijdig via een manifold de LNG-opslagtank (al dan niet op een ponton/drijvende installatie gelegen) vullen.

Potentiële gevolgen:

verhoging temperatuur van de ladingtank van de LNG-tankwagen;
drukopbouw in de ladingtank;
falen ladingtank van de LNG-tankwagen;
vrijkomen van LNG;
BLEVE, vuurbal, explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M24Vulpunt – dodemansknop M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M59Toezicht door deskundig personeel M61Niet gelijktijdig lossen (andere) brandstoffen M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M68Verbinding ESD-systemen van LNG-tankwagen met LNG-installatie M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M95Noodstopscenario ESD-1 in werking M117Geen brandgevaarlijk materiaal of begroeiing M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S48Gelijktijdig lossen van de LNG-tankwagen met een tankwagen met andere brandbare stoffen – er ontstaat een brand bij de tankwagen met andere brandbare stoffen

Potentiële gevolgen:

verhoging temperatuur van de lading van de LNG-tankwagen;
drukopbouw in de ladingtank van de LNG-tankwagen;
falen van de LNG-tankwagen;
vrijkomen van LNG;
BLEVE, vuurbal, explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D17Voorkomen dat bij een incident tijdens het lossen van een brandstof de aanwezigheid van een andere tankwagen met brandstof kan leiden tot escalatie van het incident

Gerelateerde maatregelen

M61Niet gelijktijdig lossen (andere) brandstoffen M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling

S49LNG-losslang wordt afgekoppeld voordat deze uitgedampt is en vrij van LNG is (vloeistof vrijmaken van LNG wordt niet uitgevoerd)

Potentiële gevolgen:

LNG in losslang komt vrij;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M45Losslang/afleverslang – vloeistofvrij maken M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid

S50Koude LNG-losslang wordt zonder handschoenen vastgepakt door chauffeur

Potentiële gevolgen:

persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)

Gerelateerde maatregelen

M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M8Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M13Afsluiters – eisen M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage M21Vulpunt – ligging en markering M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank M26Voorkomen terugstromen van LNG M33ESD – resetprocedure M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M35Leidingen – eisen M37Leidingen bovengronds of in een goot M38Leidingen – eisen droge goot M40Ondergrondse leidingen – eisen M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M45Losslang/afleverslang – vloeistofvrij maken M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M58Eisen in-/uitgebruikname M59Toezicht door deskundig personeel M88Procedure leegmaken LNG-opslagtank naar een LNG-tankschip M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M95Noodstopscenario ESD-1 in werking M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M104Controle kathodische bescherming M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M115Bliksembeveiliging M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M119Terreininrichting – voorkomen effecten vrijkomend LNG M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M125Afstand – riool- en kelderopeningen M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Toelichting

Met verkeerd product wordt ook LNG bedoeld dat een te hoge of te lage temperatuur heeft.

Gerelateerde doelen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie

S53Overvulling van LNG-tankwagen bij het leegmaken van de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

vloeistofniveau stijgt boven maximale toegestane vulgraad;
drukopbouw in de tank;
vloeistofuitstroming vanuit de drukveiligheid/vent van vrachtwagen;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M85Noodstopvoorziening – leegmaken LNG-opslagtank in tankwagen of vaartuig M86Toezicht leegmaken van de LNG-opslagtank in een LNG-tankwagen of vaartuig M87Procedure leegmaken LNG-opslagtank naar een LNG-tankwagen M100Procedure vloeistof- en gasvrij maken, inkoelen en ingassen van de installatie M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S54Overvulling van LNG-tankwagen bij het gelijktijdig direct bunkeren van een schip of het vullen van een LNG-opslagtank (al dan niet op het water) vanuit meerdere tankwagens via een manifold

Via het manifold stroomt LNG van de ene LNG-tankwagen terug naar een andere LNG-tankwagen.

Potentiële gevolgen:

vloeistofniveau tankwagen stijgt boven maximale toegestane vulgraad;
drukopbouw in de LNG-tankwagen;
vloeistofuitstroming vanuit de drukveiligheid/vent van LNG-tankwagen;
vrijkomen van LNG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D17Voorkomen dat bij een incident tijdens het lossen van een brandstof de aanwezigheid van een andere tankwagen met brandstof kan leiden tot escalatie van het incident D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M32Koppeling ESD-systeem M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M61Niet gelijktijdig lossen (andere) brandstoffen M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen M67Voorkomen terugstromen LNG – bunkeren of afleveren met meerdere tankwagens M68Verbinding ESD-systemen van LNG-tankwagen met LNG-installatie M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M75Toezicht op de aflevering van LNG M76Borgen toezicht op bunkeroperaties M95Noodstopscenario ESD-1 in werking M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S55Bijzondere handelingen voor het debunkeren of leegmaken LNG-opslagtank

Bij het debunkeren van een LNG-brandstoftank of het leegmaken van de LNG-opslagtank voor onderhoud/werkzaamheden vinden bijzondere handelingen plaats waardoor mogelijk bepaalde afsluiters en beveiligingen niet meer de beoogde werking hebben. Daardoor kan (L)NG vrijkomen en/of het beperken van een uitstroming wordt verhinderd.

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van (L)NG;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Toelichting

Om het debunkeren/leegmaken mogelijk te maken, zijn er meestal bijzondere handelingen nodig zoals het bypassen van afsluiters of het tijdelijk uitschakelen van bepaalde beveiligingen. Het kan zijn dat bepaalde beveiligingen niet werken doordat er sprake is van een tegengestelde stromingsrichting.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M80Veiligheid debunkeren en/of leegmaken LNG-opslagtank M86Toezicht leegmaken van de LNG-opslagtank in een LNG-tankwagen of vaartuig M88Procedure leegmaken LNG-opslagtank naar een LNG-tankschip M98Werkvergunning bij werkzaamheden

S56Een passerend schip vaart het LNG-tankschip aan tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

Potentiële gevolgen:

LNG-tankschip wordt geraakt;
verplaatsing van schip (drift-off);
bewegingsvrijheid van de aangekoppelde vulslang(en)/-arm wordt overschreden;
slang/arm scheurt of breekt;
vrijkomen van LNG door breken/scheuren van slang(en)/-arm;
cryogene blootstelling aan het dek resulteert in schade;
in het geval van het vrijkomen op water: Rapid Phase Transition (RPT);
RPT-schade aan schip (geen grote structurele schade);
brand na ontsteking;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel.

Toelichting

Om te voorkomen dat de gevolgen zich zouden kunnen uitbreiden tot het penetreren van de ladingtank en het vrijkomen van grote hoeveelheden LNG vanuit die ladingtank (met alle gevolgen van dien) is de locatiekeuze van het bunkerstation/losplaats van een LNG-tankschip van groot belang. Bij die locatiekeuze speelt met name de nautische veiligheid een belangrijke rol. Om deze reden zal de waterbeheerder een rol spelen in de locatiekeuze. Deze aspecten vallen niet binnen de scope van deze richtlijn. Aanvullend zijn er in de wet- en regelgeving rondom scheepvaart (zie Bijlage C) reeds diverse direct werkende maatregelen van kracht die deze gevolgen zullen beperken. Om deze reden zijn deze grootschaligere gevolgen niet meegenomen in dit scenario.

Gerelateerde doelen

D8Beperken van de kans en/of het effect van een aanrijding tegen installatieonderdelen D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M60Verlichting installatie tijdens gebruik M72Aanmeerplan bij (de)bunkeren M75Toezicht op de aflevering van LNG M86Toezicht leegmaken van de LNG-opslagtank in een LNG-tankwagen of vaartuig M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S57Brand nabij het LNG-tankschip tijdens het lossen, vaarweg is geblokkeerd waardoor het LNG-tankschip niet kan wegvaren - ladingtank faalt

Potentiële gevolgen:

warmte-aanstraling van het schip/LNG-tanks op het tankschip;
verhoging temperatuur LNG in de tank;
drukopbouw in de tank;
schade aan tank, verlies van vacuüm (en dus isolatie);
druk overschrijdt ontwerpdruk;
BLEVE;
domino-effecten (escalatie);
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D17Voorkomen dat bij een incident tijdens het lossen van een brandstof de aanwezigheid van een andere tankwagen met brandstof kan leiden tot escalatie van het incident D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M59Toezicht door deskundig personeel M69Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankschip M71Leverend LNG-tankschip bedrijfsgereed om weg te varen M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S58Gelijktijdig lossen van een LNG-tankschip naar de LNG-opslagtank met het lossen van een tankwagen met andere motorbrandstoffen op het bunkerstation - er ontstaat een brand bij het vulpunt van de tankwagen met andere motorbrandstoffen - LNG-ladingtank op het schip faalt

Potentiële gevolgen:

warmte-aanstraling van het schip/LNG-tanks op het tankschip;
verhoging temperatuur LNG in de tank;
drukopbouw in de tank;
schade aan tank, verlies van vacuüm (en dus isolatie);
druk overschrijdt ontwerpdruk;
BLEVE;
domino-effecten (escalatie);
persoonlijk letsel.

Toelichting

Indien er sprake is van een Seveso-inrichting wordt dit scenario uitgewerkt in de inrichting- en installatiescenario's van het veiligheidsrapport.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M59Toezicht door deskundig personeel M61Niet gelijktijdig lossen (andere) brandstoffen M69Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankschip M71Leverend LNG-tankschip bedrijfsgereed om weg te varen M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S59Losraken tankschip tijdens het lossen van LNG naar de LNG-opslagtank door het falen van de trossen

Potentiële gevolgen:

verplaatsing van schip (drift-off);
bewegingsvrijheid van de aangekoppelde vulslang(en)/-arm wordt overschreden;
slang/arm scheurt of breekt;
vrijkomen van LNG door breken/scheuren van vulslang(en)/-arm;
cryogene blootstelling aan het dek resulteert in schade;
in het geval van het vrijkomen op water: Rapid Phase Transition (RPT);
RPT-schade aan schip (geen grote structurele schade);
brand na ontsteking;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M72Aanmeerplan bij (de)bunkeren M75Toezicht op de aflevering van LNG M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S60Overvulling van de LNG-opslagtank vanuit LNG-tankschip of LNG-tankwagen

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG via de afblaasvoorziening;
LNG regent op de grond;
plasvorming met verdamping;
(plas)brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M15Eisen LNG-opslagtank M19Overvulbeveiliging LNG-opslagtank M22Vulpunt – niveaumeter M26Voorkomen terugstromen van LNG M27Operator heeft zicht op vulniveau LNG-opslagtank M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M65Communicatie maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M69Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankschip M70Verbinding ESD-systemen LNG-tankschip en LNG-afleverinstallatie M108Opleiding operator LNG-installatie en gezagvoerder vaartuig M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S61Lekkage vulslang door gebrek aan onderhoud

Potentiële gevolgen:

lekkage van LNG tijdens het vullen van de LNG-opslagtank;
vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand en/of explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Toelichting

Het betreft de vulslang tussen het LNG-tankschip en de LNG-opslagtank

Gerelateerde doelen

D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M69Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankschip M70Verbinding ESD-systemen LNG-tankschip en LNG-afleverinstallatie M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M108Opleiding operator LNG-installatie en gezagvoerder vaartuig M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

4.5Scenario's bij het (de)bunkeren van LNG aan vaartuigen of drijvende werktuigen

Binnen de reikwijdte van de scenario’s in deze paragraaf behoren ook het gelijktijdig met meerdere tankwagens bunkeren van het vaartuig via een manifold en het debunkeren van de brandstoftank van een vaartuig.

Naast de scenario’s die hieronder zijn genoemd, zijn de al eerder genoemde scenario’s S54 en S55 relevant voor deze activiteiten.

S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage

Potentiële gevolgen:

lekkage;
vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand/explosie na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M59Toezicht door deskundig personeel M75Toezicht op de aflevering van LNG M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M120Terreininrichting – bereikbaarheid hulpverleningsdiensten M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG bij afkoppelen van de afleverslang;
vonkoverslag;
kortdurende fakkelbrand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D16Voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan tijdens activiteiten/werkzaamheden aan of op de installatie D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M10Aarding van de installatie M11Niet-elektrisch geleidend materiaal M13Afsluiters – eisen M23Vullen van de LNG-opslagtank M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M59Toezicht door deskundig personeel M75Toezicht op de aflevering van LNG M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M93Vlamdetectie M94Vlamdetectie – norm en controle M97Veiligheid bij werkzaamheden M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S64Opstarten na lekkage bij de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang (als beveiliging in werking is gesteld of noodstopvoorziening is geactiveerd) zonder de oorzaak weggenomen te hebben/of te snel opstarten na storing

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
cryogene blootstelling;
brand na ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D16Voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan tijdens activiteiten/werkzaamheden aan of op de installatie D21Voorkomen dat een installatie die door een beveiliging buiten werking gesteld is weer in werking kan worden gesteld zonder het wegnemen van de oorzaak van de buitenwerkingstelling D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)

Gerelateerde maatregelen

M33ESD – resetprocedure M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding M58Eisen in-/uitgebruikname M78Eisen aan een LNG-afleverinstallatie M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M97Veiligheid bij werkzaamheden M98Werkvergunning bij werkzaamheden M103Inspectie detectiesystemen M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S65Statische elektriciteit - trailer is opgeladen

Potentiële gevolgen:

vonkoverslag tijdens aankoppelen van de slang;
chauffeur krijgt stroomschok door ontlading;

In geval van vrijkomen LNG:

persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen

Gerelateerde maatregelen

M23Vullen van de LNG-opslagtank M82Aarding van LNG-tankwagens tijdens bunkeren van LNG M83Isolatieflens van niet-electrisch geleidend materiaal

S66Een passerend schip vaart het LNG-aangedreven schip aan tijdens het bunkeren of debunkeren

Potentiële gevolgen:

LNG-aangedreven schip wordt geraakt;
schip slaat los en drijft weg;
aangekoppelde bunker-/afleverslang scheurt/breekt;
cryogene blootstelling aan het dek resulteert in schade;
in het geval van het vrijkomen op water: Rapid Phase Transition (RPT);
RPT-schade aan schip;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D8Beperken van de kans en/of het effect van een aanrijding tegen installatieonderdelen D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M60Verlichting installatie tijdens gebruik M75Toezicht op de aflevering van LNG M133Waterfilm M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

Potentiële gevolgen:

warmteaanstraling van het schip en de afleverinstallatie;
verhoging temperatuur in de brandstoftank en de afleverinstallatie;
drukopbouw in de brandstoftank en afleverinstallatie;
schade aan de brandstoftank en afleverinstallatie, verlies integriteit;
druk overschrijdt werkdruk, veiligheidsventielen openen, fakkelbrand;
druk overschrijdt ontwerpdruk, constructie faalt;
BLEVE;
domino-effecten op grote afstand;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D4Voorkomen van incidenten/risico's bij gelijktijdige (bunker)operaties

Gerelateerde maatregelen

M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M79Gelijktijdige activiteiten tijdens het bunkeren van LNG

S68Incident tijdens gelijktijdige handelingen met het bunkeren (of debunkeren) van LNG - bijvoorbeeld het verladen van milieugevaarlijke stoffen, laden en lossen van containers of andere lading, mensen die niet betrokken zijn in de bunkering in de omgeving, activiteiten op de kade

Potentiële gevolgen:

niet-geautoriseerde personen binnen de veiligheidszone;
niet-geautoriseerde activiteiten binnen de veiligheidszone;
afleiding van het personeel dat bezig is met het bunkeren van LNG, procesontregeling;
bunkerprocesonderbreking door het niet nakomen van veiligheidseisen in de omgeving door derden;
schade aan de afleverinstallatie of het schip door een incident bij de gelijktijdige activiteiten;
morsing of emissie door schade door een incident bij de gelijktijdige activiteiten;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D4Voorkomen van incidenten/risico's bij gelijktijdige (bunker)operaties

Gerelateerde maatregelen

M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M79Gelijktijdige activiteiten tijdens het bunkeren van LNG

S69Overvullen van de brandstoftank van het schip

Potentiële gevolgen:

vloeistofuitstroming uit de drukveiligheid van het schip;
vrijkomen van LNG;
hoogte en positie ventmast is variabel en niet duidelijk gespecificeerd voor schepen;
fakkelbrand na directe ontsteking;
cryogene blootstelling aan het dek resulteert in schade;
mogelijk loopt LNG het ruim in, ophoping van gas in een besloten ruimte , bij ontsteking explosie;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M26Voorkomen terugstromen van LNG M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M32Koppeling ESD-systeem M34ESD - noodstopvoorziening deactiveren, ESD resetten M59Toezicht door deskundig personeel M65Communicatie maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M74Afspraken tussen personeel schip en personeel bunkerstation M75Toezicht op de aflevering van LNG M76Borgen toezicht op bunkeroperaties M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M78Eisen aan een LNG-afleverinstallatie M93Vlamdetectie M102Keuring, controle onderhoud – schema M108Opleiding operator LNG-installatie en gezagvoerder vaartuig M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S70LNG-aangedreven schip vaart weg tijdens het bunkeren of debunkeren of breekt los doordat deze verkeerd is aangemeerd, bunker-/afleverslang breekt

Potentiële gevolgen:

vloeistofuitstroming uit de drukveiligheid;
vrijkomen van LNG;
hoogte en positie ventmast is variabel en niet duidelijk gespecificeerd voor schepen;
fakkelbrand na directe ontsteking;
cryogene blootstelling aan het dek resulteert in schade;
mogelijk loopt LNG het ruim in, ophoping van gas in een besloten ruimte, bij ontsteking explosie;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M72Aanmeerplan bij (de)bunkeren M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M75Toezicht op de aflevering van LNG M76Borgen toezicht op bunkeroperaties M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M107Aanleg, onderhoud, reparatie, reinigen – vakbekwaam personeel M108Opleiding operator LNG-installatie en gezagvoerder vaartuig M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S71Te hoge afleverdruk - uitstroming door drukveiligheid van de brandstoftank van het schip dat gebunkerd wordt

Potentiële gevolgen:

brandstoftank is niet ontworpen voor een levering op hoge druk;
drukveiligheid gaat open;
mogelijk 'liquid swelling' in brandstoftank;
twee-fasenuitstroming door drukveiligheid;
cryogene blootstelling (bijv. bunkeroperator);
brand (fakkel) in het geval van ontsteking;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M31Noodstopvoorziening – werking ESD-1 M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M135Explosieveilig materiaal en materieel M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S72Vacuüm trekken van de tankwagen door het door blijven pompen van de bunkerpomp (die niet op de trailer zit, maar op het bunkerstation bijv. in een skid) tussen de tankwagen en het vaartuig

Potentiële gevolgen:

cavitatie van de pomp;
pomp tript op beveiliging;
daarnaast op inlaat van de pomp damp, pomp tript;
pomp krijgt te weinig voordruk (bijvoorbeeld minimaal 2 bar) pomp tript;
verlaging druk naar 0 bar in de tankwagen geen directe veiligheidsgevolgen (wel operationele gevolgen), lucht inzuiging, inertisering nodig.

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde maatregelen

M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M84Vacuümtrekken van de LNG-tankwagen voorkomen

S73Lekkage in de omkasting van de LNG-bunkeraansluitpunten

Potentiële gevolgen:

ophoping van gas in omkasting;
drukopbouw in de omkasting;
mogelijk vorming van explosief mengsel;
bij ontsteking een interne explosie;
schade aan de omkasting en directe omgeving;
mogelijke escalatie;
persoonlijk letsel (bunkeroperator).

Toelichting

De aanwezigheid van een omkasting is niet verplicht.

Gerelateerde doelen

D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

S74Lekkage LNG op de koppeling van de LNG-bunker-/afleverslang tijdens het afkoppelen

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van een kleine hoeveelheid cryogeen gas;
blootstelling aan cryogene temperaturen (bunkeroperator);
persoonlijk letsel (bunkeroperator).

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D22Voorkomen dat bij het afkoppelen van de LNG-slang LNG of gas in grote hoeveelheden vrijkomt D27Voorkomen dat personen blootgesteld worden aan de gevaren van LNG (cryogeen, verstikking, brand/explosie)

Gerelateerde maatregelen

M45Losslang/afleverslang – vloeistofvrij maken M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S75Lekkage van de bunker-/afleverslang

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand na ontsteking;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel (bunkeroperator).

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M59Toezicht door deskundig personeel M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M75Toezicht op de aflevering van LNG M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M78Eisen aan een LNG-afleverinstallatie M81Voorkomen wegrijden LNG-tankwagen bij bunkeren M89Gasdetectie M90Gasdetectie – norm en controle M102Keuring, controle onderhoud – schema M103Inspectie detectiesystemen M109Opleidingsniveau onderhoudspersoneel - verantwoordelijkheid M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

Potentiële gevolgen:

vrijkomen van LNG;
brand na ontsteking;
cryogene blootstelling;
persoonlijk letsel (bunkeroperator).

Gerelateerde doelen

Gerelateerde maatregelen

M13Afsluiters – eisen M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M32Koppeling ESD-systeem M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie M59Toezicht door deskundig personeel M75Toezicht op de aflevering van LNG M76Borgen toezicht op bunkeroperaties M77Verbinding ESD-1-systeem LNG-tankwagen/LNG-opslagtank met schip M79Gelijktijdige activiteiten tijdens het bunkeren van LNG M81Voorkomen wegrijden LNG-tankwagen bij bunkeren M86Toezicht leegmaken van de LNG-opslagtank in een LNG-tankwagen of vaartuig M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M136Noodinstructie aanwezig M137Acties bij incidenten en ongewone voorvallen M138Noodplan – inhoud M139Noodplan – afstemming M140Noodplan – beproeven

S77Struikelen over de slang of gebruik van niet-EX-lichtbronnen door te weinig verlichting (Arboveiligheid)

Potentiële gevolgen:

toepassen van niet-ATEX-lichtbronnen (introductie van ontstekingsbronnen, zoals aansteker, niet-EX-zaklamp);
in het geval van een lekkage, mogelijke ontsteking, leidend tot brand;
persoonlijk letsel.

Gerelateerde doelen

D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie

Gerelateerde maatregelen

M60Verlichting installatie tijdens gebruik M73Gebruik van bunkercontrolelijsten M118Terreininrichting – indeling en overzichtelijkheid

5Richtingaanwijzer wet- en regelgeving

5.1Inleiding

Deze PGS-richtlijn beschrijft doelen en maatregelen die kunnen worden getroffen om de veiligheid te waarborgen.

Elke maatregel beoogt een risico te verminderen. Dit gaat om hoge en middelhoge risico's voor:

Omgevingsveiligheid: het voorkomen van ongewone voorvallen en het beperken van de gevolgen daarvan voor de omgeving met het oog op het waarborgen van de veiligheid voor de omgeving;

Arbeidsveiligheid: het voorkomen van ongevallen met gevaarlijke stoffen, dan wel het beperken van de gevolgen daarvan en het voorkomen van acute blootstelling van werknemers aan gevaarlijke stoffen;

Brand- en rampenbestrijding: het beperken van de gevolgen van een brand, incident met gevaarlijke stoffen of ramp en het borgen van een doelmatige rampenbestrijding en het borgen van de veiligheid van de incidentbestrijders.

Er wordt zo zorgvuldig mogelijk gezorgd in een PGS-richtlijn dat bij navolging van de maatregelen niet in strijd wordt gehandeld met wet- en regelgeving. Het is echter niet zo dat een PGS uitputtend is in het opnemen van wettelijke verplichtingen. Het is altijd van belang de van toepassing zijnde wetgeving voor de activiteit te controleren.

De meeste maatregelen hebben grondslagen in meerdere wetten. Bij elke maatregel staat deze grondslag vermeld. Daarmee wordt duidelijk dat:

maatregelen die zijn gesteld voor de omgevingsveiligheid moeten worden nageleefd op grond van de Omgevingswet. In Hoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Omgevingsveiligheid en met Brandpreventie;
maatregelen die zijn gesteld in het belang van de arbeidsveiligheid en gezondheid moeten worden nageleefd op grond van de Arbeidsomstandighedenwet en de Warenwet. In Hoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Arbeidsveiligheid;
maatregelen die zijn gesteld in het belang van brand- en rampenbestrijding moeten worden nageleefd op grond van de Wet veiligheidsregio's. In Hoofdstuk 7 zijn deze maatregelen aangeduid met Rampenbestrijding.

5.2Omgevingsveiligheid

5.2.1Algemeen

De Omgevingswet gaat over de fysieke leefomgeving en de activiteiten die daar gevolgen voor hebben of kunnen hebben. Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) bevat regels voor milieubelastende activiteiten. Met het oog op het waarborgen van de veiligheid staan in het Bal regels over activiteiten met gevaarlijke stoffen. In het Bal kan omschreven zijn dat een vergunningplicht of algemene regels gelden voor de activiteit. Het toepassingsbereik van deze PGS-richtlijn kan breder zijn dan het toepassingsbereik van de milieubelastende activiteit van het Bal. De eisen uit deze PGS-richtlijn gelden alleen als direct werkende verplichtingen voor zover passend binnen het toepassingsbereik van het Bal. In de Omgevingsregeling is terug te vinden welke versie van de PGS-richtlijn is aangestuurd. Voor vergunningplichtige activiteiten bepaalt het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) welke informatiedocumenten betrokken moeten worden als informatiedocument. Het bevoegd gezag moet bij het beoordelen van de aanvraag omgevingsvergunning milieubelastende activiteit rekening houden met het informatiedocument. Tussen het moment van vaststellen van de PGS-richtlijn door het BOb en opname in de rijksregels kan een periode zijn gelegen. Hoe hiermee om te gaan in deze periode is te vinden op de website van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO): Vooruitlopen op toekomstige PGS-richtlijnen. Deze systematiek geldt voor bestaande richtlijnen die gewijzigd zijn én voor nieuwe richtlijnen waarvoor mogelijk een herziening van het Bal nodig is. Voor het overzicht van de juridische status van de PGS-richtlijn zie de website van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO): Overzicht PGS-richtlijnen. Het stelsel van de Omgevingswet biedt mogelijkheid om bij maatwerkvoorschrift of gelijkwaardige maatregel af te wijken.

5.2.2Externe veiligheidsafstanden

Een externe veiligheidsafstand zorgt voor de bescherming van gebouwen en locaties waar mensen gedurende een bepaalde periode verblijven. Het gaat om gebouwen en plekken buiten de begrenzing van de locatie van de activiteit.

In het Besluit activiteiten leefomgeving of in het Besluit kwaliteit leefomgeving kunnen deze veiligheidsafstanden zijn opgenomen. Het bevoegd gezag neemt deze afstanden in acht bij het verlenen van de omgevingsvergunningen en bij het opstellen van omgevingsplannen.

In deze PGS-richtlijn zijn enkele maatregelen opgenomen om escalatie van scenario's met effecten buiten de milieubelastende activiteit te voorkomen.

5.2.3Omgevingsplan

Het omgevingsplan bevat alle regels over de fysieke leefomgeving die de gemeente stelt binnen haar grondgebied.

De gemeente kan bijvoorbeeld regels stellen ten aanzien van bluswatervoorzieningen, bereikbaarheid van hulpdiensten en opstelplaatsen voor de brandweer. Activiteiten met gevaarlijke stoffen kunnen van invloed zijn op deze maatregelen en een PGS-richtlijn kan invulling geven aan die maatregelen.

Het gaat dan om maatregelen die in Hoofdstuk 7 zijn opgenomen met het belang van de omgevingsveiligheid als oogmerk. Deze zijn herkenbaar aan de markeringen Brandpreventie.

5.3Arbeidsveiligheid

In de Arbeidsomstandighedenwet staan verplichtingen met het oog op de veiligheid en gezondheid van werknemers. Voor bedrijven waar wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen, zijn het voorkomen van ongevallen met die stoffen en het beperken van de gevolgen daarvan voor werknemers belangrijke doelen. Een ander belangrijk doel is het voorkomen van acuteblootstelling aan gevaarlijke stoffen bij werknemers.

In het Arbeidsomstandighedenbesluit, een verdere uitwerking van de doelvoorschriften in de Arbeidsomstandighedenwet, staan nadere regels waaraan zowel werkgever als werknemer zich moet houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. De Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit geven in sommige artikelen de minister van SZW de bevoegdheid om nadere regels te stellen. Deze zijn uitgewerkt in de Arbeidsomstandighedenregeling. Deze regeling geeft dus nadere uitleg voor bepaalde onderwerpen uit de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit maar behoort ook tot de reguliere wetgeving. Een bedrijf kan dus te maken hebben met de Arbeidsomstandighedenwet, het Arbeidsomstandighedenbesluit en de Arbeidsomstandighedenregeling.

De overheid geeft via de Arbeidsomstandighedenwet een wettelijk kader met zo min mogelijk regels en administratieve lasten. Werkgevers en werknemers kunnen samen afspraken maken over hoe zij kunnen voldoen aan de voorschriften die de overheid stelt. Deze afspraken kunnen worden vastgelegd in een arbocatalogus. Een arbocatalogus is van kracht voor een bedrijfstak. Deze catalogus beschrijft technieken en manieren, goede praktijken, normen en praktische handleidingen voor veilig en gezond werken.

Daarnaast spelen de PGS-richtlijnen een belangrijke rol bij het bepalen of werkgevers aan hun wettelijke verplichtingen voldoen. De Nederlandse Arbeidsinspectie betrekt de PGS-richtlijnen bij het toezicht op de naleving van de wettelijke voorschriften en de handhaving daarvan.

De maatregelen met het oog op arbeidsveiligheid zijn te herkennen aan Arbeidsveiligheid.

Gelijkwaardige maatregelen

Een vanuit arbeidsomstandigheden gezien gelijkwaardige maatregel kan eveneens worden toegepast indien deze voldoet aan de criteria uit Hoofdstuk 8. Eventueel kan de Nederlandse Arbeidsinspectie maatregelen uit een PGS-richtlijn via een eis tot naleving verplicht stellen. Deze bevoegdheid staat in artikel 27 van de Arbeidsomstandighedenwet.

5.4Brand- en rampenbestrijding

De veiligheidsregio's hebben de taak om gemeenten te adviseren over branden, rampen en crises. Dit staat in artikel 10 van de Wet veiligheidsregio's (Wvr).

De brandweer is een onderdeel van de veiligheidsregio. De taken van de brandweer staan in artikel 25 van de Wvr. Deze taken zijn:

het voorkomen, beperken en bestrijden van brand;
het beperken van brandgevaar;
het voorkomen, beperken en bestrijden van ongevallen anders dan bij brand.

Daarnaast dragen de veiligheidsregio's zorg voor:

de voorbereiding op de bestrijding van branden, rampen en crises;
het organiseren van de rampenbestrijding;
het adviseren van andere overheden en organisaties op het gebied van brandpreventie, brandbestrijding en het voorkomen, beperken en bestrijden van ongevallen met gevaarlijke stoffen. Hiertoe hoort ook het adviseren van het bevoegd gezag Omgevingswet over voorschriften voor brand- en rampenbestrijding in omgevingsvergunningen.

Tot slot hebben de veiligheidsregio's een wettelijke taak tot het uitvoeren van inspecties bij Seveso-inrichtingen (artikel 13.17 van het Omgevingsbesluit en artikel 61 van de Wvr) en het opleggen van een bedrijfsbrandweeraanwijzing (artikel 31 van de Wvr).

Bij het uitvoeren van deze taken gebruiken de veiligheidsregio's PGS-richtlijnen. Brandbestrijding en rampenbestrijding omvat brandveiligheid, maar ook het ongecontroleerd vrijkomen van gevaarlijke stoffen die een bedreiging vormen voor de omgeving.

Algemene (brand)veiligheidseisen voor bouwwerken zijn geen onderdeel van PGS-richtlijnen maar volgen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De maatregelen die zijn gericht op brandpreventie en brandbestrijding op grond van de Omgevingswet, zijn aangeduid met Brandpreventie.

De maatregelen die zijn gesteld in het belang van de brand- en rampenbestrijding op grond van de Wvr, zijn aangeduid met Rampenbestrijding.

Wet veiligheidsregio's
Om aan de Wet veiligheidsregio's te voldoen, moet in elk geval voldaan worden aan de volgende maatregelen:	M1, M118, M120, M136, M137, M138, M139 en M140.

6Doelen

6.1Inleiding

In dit hoofdstuk zijn de doelen beschreven die relevant zijn voor het veilig afleveren en opslaan van LNG. Met deze doelen is beoogd het risico zoveel mogelijk te beperken.

Bij elk doel staat met welke maatregelen aan het doel kan worden voldaan. De volledige maatregelen zijn beschreven in Hoofdstuk 7. Ook is aangegeven aan welke scenario's het doel gerelateerd is.

Elk doel is herkenbaar aan een paars kader en heeft een uniek nummer. Bij de maatregelen in Hoofdstuk 7 is steeds vermeld aan welke doelen de maatregel invulling geeft.

6.2Doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheid

Gerelateerde maatregelen

Gerelateerde scenario’s

S1Mogelijke gevaren en gevolgen van statische elektriciteit S10Blikseminslag S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S65Statische elektriciteit - trailer is opgeladen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)

Toelichting

Het betreft vooral erosie en corrosie als directe oorzaken. Brand valt hier niet onder. Hiervoor is specifiek D7 opgenomen.

Grondslag

OmgevingsveiligheidArbeidsveiligheidBrandpreventie

Gerelateerde maatregelen

M6Bescherming installatie externe invloeden M12Bescherming tegen bevriezing en opwarming M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M37Leidingen bovengronds of in een goot M104Controle kathodische bescherming

Gerelateerde scenario’s

S2Kleine lekkage LNG-leiding (buitenkant) door chemische aantasting S17Dichtvriezen van het 5-2-ventiel van de actuator van een veiligheidsklep (bijv. LNG-tankklep), samen met vrijkomen van LNG (bijv. leiding/slangbreuk)S38LNG-spill op de bunkerponton/drijvende installatie – falen van de ponton S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)

M6Bescherming installatie externe invloeden M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie M15Eisen LNG-opslagtank M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling M29Noodstopvoorziening - noodstop bij (de)bunkeren M61Niet gelijktijdig lossen (andere) brandstoffen M63Maximumvullingsgraad LNG-opslagtank M91Temperatuurdetectie M92Temperatuurdetectie – controle M117Geen brandgevaarlijk materiaal of begroeiing M123Interne afstand – onderlinge afstanden en tot de terreingrens M124Interne afstand – berekening warmtestraling M126Voldoende brandblusmiddelen aanwezig M127Brandblusmiddelen – voldoen aan NEN-norm M128Brandveiligheidsvoorzieningen – onderhoud, inspectie en testen M129Brandveiligheidsplan M130Uitgangspuntendocument (UPD)M131Bluswatervoorziening – capaciteit M132Bluswatervoorziening – brandkranen M133Waterfilm

Gerelateerde scenario’s

S4Brand in de omgeving of op de LNG-afleverinstallatie – falen van onderdelen van de LNG-afleverinstallatie S36Interne brand op een drijvende LNG-afleverinstallatie (bijv. op ponton) – falen van LNG-onderdelen S37Beginnende (kleine) brand (bronnen: zeer afhankelijk van de activiteiten die plaatsvinden binnen de afleverinstallatie) escaleert naar grotere brand (topevent is de grotere brand)S39Lekkage van een LNG-installatieonderdeel S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S57Brand nabij het LNG-tankschip tijdens het lossen, vaarweg is geblokkeerd waardoor het LNG-tankschip niet kan wegvaren - ladingtank faalt S58Gelijktijdig lossen van een LNG-tankschip naar de LNG-opslagtank met het lossen van een tankwagen met andere motorbrandstoffen op het bunkerstation - er ontstaat een brand bij het vulpunt van de tankwagen met andere motorbrandstoffen - LNG-ladingtank op het schip faalt S73Lekkage in de omkasting van de LNG-bunkeraansluitpunten

D8Beperken van de kans en/of het effect van een aanrijding tegen installatieonderdelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

M6Bescherming installatie externe invloeden

7Maatregelen

7.1Inleiding bij de maatregelen

Dit hoofdstuk bevat de verschillende preventieve en repressieve maatregelen die invulling geven aan de doelen zoals opgenomen in Hoofdstuk 6. Dit kunnen bouwkundige, (installatie)technische en organisatorische maatregelen zijn. Als deze maatregelen zijn getroffen, wordt in elk geval aan de gestelde doelen voldaan.

Elke maatregel heeft een nummer en een onderwerp. Het nummer (en onderwerp) komen overeen met de aanduiding van de maatregel bij de doelen in Hoofdstuk 6.

Bij verreweg de meeste maatregelen is aangegeven aan welke scenario's en doelen de maatregel gerelateerd is. Bij sommige maatregelen is dat niet gedaan omdat het een algemeen geldende maatregel betreft. In dat geval geldt dat de betreffende maatregel van toepassing is op alle (relevante) scenario's en doelen.

Bij elke maatregel is met de markeringen Omgevingsveiligheid, Brandpreventie, Arbeidsveiligheid of Rampenbestrijding aangegeven wat de wettelijke basis is.

Omgevingsveiligheid: maatregel gericht op omgevingsveiligheid met een grondslag in de Omgevingswet

Brandpreventie: maatregel gericht op brandpreventie en -bestrijding met een grondslag in de Omgevingswet (adviesrol Veiligheidsregio/brandweer).

Arbeidsveiligheid: maatregel gericht op arbeidsveiligheid met een grondslag in de Arbeidsomstandighedenwet.

Rampenbestrijding: maatregel gericht op brand- en rampenbestrijding met een grondslag in de Wet veiligheidsregio's.

De maatregelen staan in een blauw kader, behalve de maatregelen die vergelijkbaar zijn met direct geldende eisen uit andere wetgeving, deze zijn herkenbaar aan een oranje kader en deze maatregelen hebben de letters 'MW' voor het nummer. Onder deze maatregelen staat een referentie naar de wettelijke bepaling bij de desbetreffende maatregel.

Interne veiligheidsafstanden

In de PGS kunnen minimumafstanden opgenomen zijn bedoeld om escalatie van een voorzienbaar incident in of nabij een PGS voorziening naar een ander installatieonderdeel, bouwwerken, opslagen en mensen niet zijnde werkenden (domino-effect) te voorkomen of te beperken. Deze minimumafstanden zijn niet hetzelfde als de afstanden die betrekking hebben op de gezondheid en veiligheid van werkenden in het kader van brand- en explosieveiligheid als bepaald in onder meer paragraaf 2a van het Arbeidsomstandighedenbesluit (ATEX). Die afstanden zijn onderdeel van het explosieveiligheidsdocument en zijn bijvoorbeeld afhankelijk van de zonering en mogelijke andere aanwezige stoffen. De arbeidsomstandighedenwetgeving gaat bij de berekening van de afstanden uit van worstcasescenario's en -situaties waardoor de interne veiligheidsafstanden groter kunnen zijn dan diegene in de PGS-richtlijn.

7.2Drukapparatuur

7.2.1Europese richtlijn drukapparatuur

Een LNG-afleverinstallatie bestaat uit een stelsel van verschillende drukapparatuur. Met de term drukapparatuur wordt apparatuur bedoeld met een inwendige druk die hoger is dan de omgevingsdruk. De exacte definitie van drukapparatuur volgt uit artikel 2 van de Europese Richtlijn drukapparatuur (PED) en luidt als volgt: ‘drukapparatuur’ of ‘drukapparaten’: drukvaten, installatieleidingen, veiligheidsappendages en onder druk staande appendages, inclusief, voor zover van toepassing, de elementen die bevestigd zijn aan onder druk staande delen, zoals flenzen, tubulures, koppelingen, steunconstructies, hijsogen.’

Drukapparatuur wordt onderverdeeld in:

drukvaten,
installatieleidingen,
veiligheidsappendages en
onder druk staande appendages.

Een enkelvoudig drukapparaat staat nooit op zichzelf, het wordt altijd geïntegreerd in een functioneel geheel. Dit wordt een samenstel genoemd. Een LNG-afleverinstallatie bestaat uit verschillende componenten en is daarom ook een samenstel. De wet- en regelgeving voor het ontwerp van drukapparatuur geldt ook voor samenstellen.

7.2.2Ontwerp

Drukapparatuur is een arbeidsmiddel met risico’s. De risico’s hebben niet alleen betrekking op de werknemers die ermee werken, maar ook op de omgeving en het milieu. Daarom stelt de wetgever eisen aan het op de markt aanbieden, in bedrijf stellen, gebruiken en nadien wijzigen van drukapparatuur. Dit is in Nederland vastgelegd in het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016. Op het in de handel brengen van drukapparatuur zijn Europese productrichtlijnen van toepassing. Dat betekent dat een fabrikant alleen producten in de handel mag brengen (voor het eerst op de markt mag aanbieden) die voldoen aan deze richtlijnen.

Bij de bouw van een LNG-afleverinstallatie is het van groot belang om vooraf vast te stellen wie de fabrikant is:

Wordt een LNG-afleverinstallatie gebouwd of gewijzigd onder de verantwoordelijkheid van een derde partij (een leverancier, een installateur, enz.) die de LNG-afleverinstallatie in zijn geheel verhandelt aan de latere gebruiker, dan treedt deze derde partij in de rol van fabrikant. De derde partij is daarmee verantwoordelijk voor de naleving van de eisen die van toepassing zijn op dit samenstel.
Wordt de LNG-afleverinstallatie gebouwd of gewijzigd onder verantwoordelijkheid van de gebruiker, dan wordt déze de fabrikant. De onderdelen worden geleverd door verschillende fabrikanten, maar de gebruiker is degene die de diverse onderdelen tot één functioneel geheel maakt. De gebruiker is ervoor verantwoordelijk dat het samenstel voldoet aan de Europese richtlijnen.

De ontwerpeisen voor een LNG-afleverinstallatie liggen vast in de Europese Richtlijn drukapparatuur (PED). Deze richtlijn kent, zoals elke Europese productrichtlijn, essentiële veiligheidseisen die van toepassing zijn op alle drukapparatuur en samenstellen die in de handel worden gebracht. De fabrikant heeft de plicht om bij het ontwerp van drukapparatuur en samenstellen een analyse te maken van de risico’s en gevaren die bestaan ten gevolge van de druk. Bij het ontwerp en de bouw van drukapparatuur of samenstellen moet de fabrikant vervolgens rekening houden met deze risicoanalyse. De fabrikant kiest de meest passende maatregelen waarbij hij zich moet houden aan onderstaande beginselen:

Gevaren worden zoveel als redelijkerwijs mogelijk is, geëlimineerd of verkleind in het ontwerp.
Er worden passende beschermingsmaatregelen getroffen tegen gevaren die niet kunnen worden geëlimineerd.
De gebruikers worden, indien van toepassing, geïnformeerd over nog bestaande gevaren en of het nodig is dat er passende gevaarverminderende maatregelen worden genomen voor de installatie en/of het gebruik ervan. Deze maatregelen worden opgenomen in de gebruikershandleiding.

De risicoanalyse van de fabrikant is gebaseerd op scenario’s die in grote lijnen overeenkomen met de scenario’s die zijn beschreven in Hoofdstuk 4 van deze PGS.

De essentiële eisen die worden gesteld aan het ontwerp van het drukapparaat (LNG-afleverinstallatie), zijn vastgelegd in bijlage I van de Richtlijn drukapparatuur. De fabrikant moet voldoen aan deze eisen, wat onder andere betekent dat:

de LNG-afleverinstallatie voldoende sterk is om de belastingen die kunnen worden verwacht (kracht, brand, hogedruk, enz.) te weerstaan;
er maatregelen zijn genomen om de LNG-afleverinstallatie veilig te bedienen;
de LNG-afleverinstallatie zo is ontworpen dat deze veilig kan worden geïnspecteerd;
de LNG-afleverinstallatie veilig kan worden gevuld en geleegd;
er passende beveiligingen (zoals drukontlastkleppen of veerveiligheden) zijn aangebracht om in te grijpen als de druk ontoelaatbaar stijgt. Als een beveiliging wordt aangesproken, moet deze afblazen op een plaats waar geen gevaar voor personen kan optreden.

Om te voldoen aan de essentiële eisen kan de fabrikant een geharmoniseerde norm toepassen (bijvoorbeeld NEN-EN 13480, deel 1 t/m 4, 6 en 8). Als de fabrikant geen geharmoniseerde norm toepast, zal hij moeten aantonen dat de LNG-afleverinstallatie wel voldoet aan de essentiële eisen van de PED. In de praktijk blijkt dat het overgrote deel van LNG-afleverinstallaties volgens de geharmoniseerde normen worden gebouwd.

Door middel van het doorlopen van een conformiteitsbeoordelingsprocedure laat de fabrikant zien dat hij voldoet aan de essentiële eisen van de PED. In de Europese productwetgeving is bepaald dat een EU-conformiteitsbeoordelingsinstantie (EU-CBI) toezicht moet houden op deze procedure. Een EU-CBI is geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie. De mate van toezicht is afhankelijk van het risico. Een LNG-afleverinstallatie is een samenstel dat wordt ingedeeld in tabel 1 van de PED en valt in categorie IV.

Met het aanbrengen van CE-markering (‘Conformité Européenne’) verklaart de fabrikant dat het apparaat voldoet aan de daarvoor geldende Europese eisen. Als de fabrikant een derde partij is (dus niet de gebruiker), moet déze de CE-markering aanbrengen op de LNG-afleverinstallatie. Op de LNG-afleverinstallatie (het samenstel) hoeft slechts één CE-markering te worden aangebracht, dus niet één op elk afzonderlijk drukapparaat. Aan de andere kant behouden drukapparaten die met een eigen CE-markering in het samenstel zijn opgenomen, wél de eigen markering. Samen met de CE-markering moet algemene informatie (zoals naam en adres van de fabrikant, bouwjaar en essentiële maximaal toelaatbare grenswaarden) en specifieke gegevens die voor een veilige installatie, werking en gebruik van belang kunnen zijn (zoals afmetingen, toegepaste persdruk, insteldruk drukbeveiliging, vermogen, enz.), op de kenplaat worden aangebracht.

Als de conformiteitsbeoordelingsprocedure met succes is doorlopen, stelt de fabrikant een verklaring van overeenstemming op. Dit is een verklaring dat de LNG-afleverinstallatie voldoet aan de essentiële eisen van de van toepassing zijnde productrichtlijnen. Verder stelt hij een technisch dossier samen. Dit dossier omvat ten minste:

een algemene beschrijving van de LNG-afleverinstallatie;
ontwerp- en fabricagetekeningen en schematische voorstellingen van de componenten;
beschrijvingen en toelichtingen bij de tekeningen en schematische voorstellingen;
een lijst van toegepaste (geharmoniseerde) normen;
berekeningen van ontwerpen, uitgevoerde controles;
testverslagen.

De fabrikant is niet verplicht het technisch constructiedossier te overhandigen aan de gebruiker, maar het wordt aanbevolen om met de aanschaf van de LNG-afleverinstallatie af te spreken dat het technisch dossier wordt meegeleverd.

Ten slotte is de fabrikant verplicht een gebruikershandleiding mee te leveren met de LNG-afleverinstallatie. Hierin worden de restrisico’s beschreven en worden instructies gegeven voor hoe de installatie veilig kan worden gebruikt.

7.2.3Gebruik

Het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 stelt niet alleen eisen aan het in de handel brengen van drukapparatuur, maar ook aan de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur. Het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker van de LNG-afleverinstallatie om hieraan te voldoen. De gebruiker moet de LNG-afleverinstallatie laten keuren voordat deze in gebruik wordt genomen, bij wijzigingen of reparaties en verder zo vaak als nodig is.

De indeling van drukapparatuur bepaalt wie deze keuringen moet uitvoeren en wanneer de keuringen moeten plaatsvinden. Dit is geregeld in de Warenwetregeling drukapparatuur 2016. Verplichtingen die zijn opgenomen in een besluit, worden vaak uitgewerkt in een regeling. In de Warenwetregeling drukapparatuur 2016 is drukapparatuur ‘aangewezen’ die in de risicocategorie valt die moet worden gekeurd door een Nederlandse conformiteitsbeoordelingsinstantie (NL-CBI). Ook een NL-CBI is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd.

Drukapparatuur die niet is aangewezen, moet op grond van het Arbobesluit worden gekeurd door een deskundige.

Bij de LNG-afleverinstallatie zijn de vaten aangewezen drukapparatuur als de druk P · volume V boven een bepaalde waarde is. Een leiding is aangewezen boven een bepaalde druk en/of diameter. Een gebruiker kan op verschillende manieren vaststellen welke drukapparatuur in de LNG-afleverinstallatie aangewezen drukapparatuur is:

aan de hand van artikel 2 van de Warenwetregeling drukapparatuur 2016;
door de fabrikant te benaderen (wellicht staat het in de handleiding van de installatie);
door een NL-CBI te benaderen.

De aangewezen drukapparatuur in de LNG-afleverinstallatie moet worden gekeurd voordat deze de eerste keer in gebruik wordt genomen. Het doel van de keuring voor ingebruikneming is om vast te stellen of de LNG-afleverinstallatie voldoet aan de Europese richtlijnen en veilig kan worden gebruikt. Daarbij wordt onder andere beoordeeld of de installatie is opgesteld zoals is opgenomen in de handleiding. De keuring wordt uitgevoerd door een NL-CBI. Deze geeft een verklaring van ingebruikneming af.

Het doel van de periodieke herkeuring is om vast te stellen of de installatie nog veilig kan worden gebruikt. Aangewezen drukapparatuur wordt elke vier jaar gekeurd door een NL-CBI. Hiervoor wordt een verklaring van herkeuring afgegeven. De keuring van niet-aangewezen drukapparatuur moet worden uitgevoerd door een deskundige. Deze stelt ook hiervan een rapportage op. Dit is verplicht op basis van het Arbeidsomstandighedenbesluit. De gebruiker is ervoor verantwoordelijk dat er afstemming plaatsvindt tussen de NL-CBI en de deskundige over hoe de LNG-afleverinstallatie in zijn geheel weer veilig kan worden gebruikt.

Ook het uitvoeren van reparaties en wijzigingen aan de LNG-afleverinstallatie is de verantwoordelijkheid van de gebruiker. Daarbij is veelal toezicht vereist door een NL-CBI. Voordat een reparatie of wijziging wordt uitgevoerd, wordt aangeraden om contact te zoeken met een NL-CBI. Bepaalde ingrijpende wijzigingen kunnen tot gevolg hebben dat de gegevens op de kenplaat niet meer kloppen. In dat geval moet een EU-CBI hierbij worden betrokken. Regulier onderhoud aan de LNG-afleverinstallatie moet worden uitgevoerd zoals is voorgeschreven in de handleiding van de fabrikant.

Zolang de LNG-afleverinstallatie in werking is of in werking kan worden gesteld, bewaart de gebruiker de volgende documenten:

de EG-verklaring van overeenstemming (volgens de ‘oude’ PED 97/23/EG) of de EU-conformiteitsverklaring (volgens de ‘nieuwe’ PED 2014/68/EU);
de gebruiksaanwijzing;
de verklaring van ingebruikneming;
de verklaring van herkeuring;
het aantekenblad; en
de bij de beoordelingen en keuringen behorende rapporten.

Het aantekenblad wordt meegeleverd met de verklaring van ingebruikneming. Uitsluitend de betrokken NL-CBI is bevoegd op het aantekenblad aantekeningen te maken.

De Nederlandse Arbeidsinspectie is toezichthouder op de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet (en het Arbeidsomstandighedenbesluit) en de Warenwet (en het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016). De verplichtingen uit deze wetten worden niet als maatregel opgenomen in deze PGS. In deze tekst worden de verplichtingen van de gebruiker samengevat. De verplichtingen in de Arbowet en de Warenwet en de onderliggende besluiten kunnen evenmin worden opgenomen in een omgevingsvergunning.

7.3Explosieve atmosferen

7.3.1Wetgeving

Wanneer de kans bestaat dat er een explosieve atmosfeer ontstaat, dan zijn er twee vormen van direct werkende wetgeving van toepassing. Enerzijds zijn er de verplichtingen voor de werkgever die voorvloeien uit het Arbeidsomstandighedenbesluit. Anderzijds zijn er de verplichtingen voor de fabrikant van explosieveilige apparatuur die voortvloeien uit het Warenwetbesluit explosieveilig materieel 2016.

Hieronder wordt een nadere toelichting gegeven op deze besluiten. De verplichtingen vanuit deze besluiten zijn niet in deze PGS opgenomen.

De Nederlandse Arbeidsinspectie is toezichthouder op de naleving van beide besluiten. Meer informatie is te vinden in de volgende documenten:

ATEX 2014/34/EU guidelines, 3rd edition – May 2020;
Niet-bindende praktijkgids met het oog op de tenuitvoerlegging van Richtlijn 1999/92/EG – april 2005;
Richtlijn voor uitvoering van productvoorschriften van de EU (de Blauwe Gids) – 2016.

7.3.2Verplichtingen werkgever

Wanneer er binnen een bedrijf brandbare stoffen (gassen, vloeistoffen en vaste stoffen) aanwezig zijn, dan bestaat het gevaar op explosie. Werknemers moeten worden beschermd tegen dit gevaar.

Het Arbeidsomstandighedenbesluit heeft daartoe verplichtingen opgenomen waar de werkgever invulling aan moet geven. Het doel van deze verplichtingen is:

het ontstaan van explosieve atmosferen zoveel mogelijk te voorkomen;
de ontsteking van explosieve atmosferen te vermijden;
de schadelijke gevolgen van een explosie te beperken.

De verplichtingen waar de werkgever invulling aan moet geven, worden beschreven in hoofdstuk 3 'Inrichting arbeidsplaatsen', paragraaf 2a; artikel 3.5a t/m 3.5f van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Samengevat betreft dit de volgende verplichtingen:

het beoordelen van explosierisico’s (risico-inventarisatie en -evaluatie);
het indelen van gebieden waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen in gevarenzones;
het nemen van zowel technische als organisatorische maatregelen in gevarenzones;
het informeren van medewerkers;
het vastleggen van bovenstaande in een explosieveiligheidsdocument.

Met het opnemen van deze verplichtingen in het Arbeidsomstandighedenbesluit is de Europese richtlijn 1999/92/EG in de Nederlandse wetgeving opgenomen.

Informatieve aanwijzingen voor het opstellen van een gevarenzone-indeling staan beschreven in NPR 7910-1:2020+C1:2021 voor gasexplosiegevaar en NPR 7910-2:2020 +C1:2021 voor stofexplosiegevaar.

Aanvullende informatie over het opstellen van een explosieveiligheidsdocument en hoe een werkgever moet omgaan met explosieveiligheid, zijn te vinden via het arboportaal.

7.3.3Explosieveilige apparatuur

De in de voorgaande paragraaf genoemde gevarenzone-indeling kent een indeling naar zones overeenkomstig onderstaande tabel.

Tabel 1 – Aanwezigheid van een explosieve atmosfeer

	Voortdurend of gedurende lange periode	Af en toe	Zelden en gedurende korte periode
Gas (als brandbaar medium)	Zone 0	Zone 1	Zone 2
Stof (als brandbaar medium)	Zone 20	Zone 21	Zone 22

Wanneer er sprake is van een gevarenzone, dan moet de apparatuur die wordt geplaatst binnen deze zone, geschikt zijn overeenkomstig het Warenwetbesluit explosieveilig materieel 2016 volgens het volgende principe:

Zone 0/20 – categorie 1-apparatuur;
Zone 1/21 – categorie 1- of categorie 2-apparatuur;
Zone 2/22 – categorie 1-, categorie 2- of categorie 3-apparatuur.

De fabrikant van de apparatuur geeft aan in zijn EU-conformiteitsverklaring tot welke categorie de desbetreffende apparatuur hoort en wat het beoogde gebruik ervan is. Deze EU-conformiteitsverklaring is verplicht voor fabrikanten en komt voort uit de Europese productrichtlijn 2014/34/EU. Deze richtlijn heeft betrekking op de technische integriteit en bevat doelvoorschriften voor apparatuur en beveiligingssystemen die worden gebruikt op plaatsen met explosiegevaar.

In Nederland is de productrichtlijn 2014/34/EU geïmplementeerd in het Warenwetbesluit explosieveilig materieel 2016.

7.3.4Aandachtspunten bij een LNG-afleverinstallatie

Als er LNG vrijkomt, kan er zich een explosieve atmosfeer vormen. De installatie zal zich hierdoor geheel of gedeeltelijk in haar eigen gevarenzone bevinden. De gevarenzone zal zich waarschijnlijk uitstrekken tot buiten de installatie.

Het is voor de werkgever van belang om informatie te hebben over de omvang en de klasse van de gevarenzone die door de installatie (of onderdelen daarvan) wordt (worden) gecreëerd. De werkgever moet vervolgens conform het Arbeidsomstandighedenbesluit passende maatregelen nemen ter bescherming van de werknemers. Deze informatie die de werkgever nodig heeft, moet worden geleverd door de leverancier van de installatie. De leverancier beschikt over de informatie omtrent temperaturen, drukken en technische specificaties van onderdelen die van belang zijn bij het bepalen van de gevarenzones. De vorm waarin de informatie wordt geleverd (bijvoorbeeld een complete zoneringstekening), moet worden afgestemd tussen de eindgebruiker/werkgever en de leverancier.

Apparaten die onderdeel zijn van de installatie, moeten door de leverancier van de installatie worden geselecteerd op geschiktheid voor toepassing in een gevarenzone.

Wanneer het samenstel op locatie wordt samengebouwd (installatie), dan valt het geheel buiten het toepassingsbereik van de Europese productrichtlijn 2014/34/EU.

Wordt het samenstel geleverd als een kant-en-klaarproduct, dan valt dit product wel onder de Europese productrichtlijn 2014/34/EU en moet de fabrikant overeenstemming met deze richtlijn aantonen. De fabrikant moet instructies verstrekken voor het installeren, gebruik, onderhoud, enz. van het samenstel.

7.3.5Wijzigingen aan bestaande installatie

Indien aan een bestaande installatie wijzigingen worden doorgevoerd, dan zal opnieuw moeten worden vastgesteld in hoeverre de wijzigingen van invloed zijn op het ontstaan van een explosieve atmosfeer. Indien dit het geval is, zullen maatregelen ter voorkoming van ontsteking en bescherming van werknemers opnieuw moeten worden overwogen.

Bij substantiële wijzigingen aan explosieve atmosfeer-gecertificeerde apparatuur zal opnieuw overeenstemming met de 2014/34/EU-richtlijn, volgens de daarvoor geldende procedures, moeten worden vastgesteld. Dit geldt ook wanneer de eindgebruiker wijzigingen aanbrengt. De eindgebruiker wordt in dat geval beschouwd als fabrikant.

Wijzigingen aan een bestaande installatie kunnen bestaan uit:

het vervangen van onderdelen (als gevolg van slijtage);
reparatie;
modificaties.

7.4Maatregelen regelgeving scheepvaart

In aanvulling op deze PGS kent de scheepvaart haar eigen regelgeving. Het Rijnvaartpolitiereglement 1995 (RPR) is hier het belangrijkste voorbeeld van. In het RPR is een aantal belangrijke zaken geregeld zoals bijvoorbeeld de veiligheid aan boord van het schip en de plicht tot waakzaamheid tijdens het bunkeren.

Hieronder vallen onder meer het goed zichtbaar voeren van een bord, dat aangeeft dat geen ligplaats genomen mag worden op een afstand van minder dan 10 m en het voeren van een bord dat hinderlijke waterbeweging tijdens bunkering voorkomt. Ook is het bunkeren van LNG tijdens het varen, de overslag en het aan of van boord gaan van passagiers niet toegestaan.

In Bijlage C.7 wordt nog nader ingegaan op specifieke artikelen uit het RPR. In deze bijlage is ook de relatie met andere rechtstreeks werkende regelgeving voor de scheepvaart nader uitgewerkt.

7.5Basisveiligheid

M1Zorgplicht basisveiligheid

Er is een basisveiligheidsniveau aanwezig dat bestaat uit:

beschermende maatregelen die volgens wet- en regelgeving standaard bij de activiteiten nodig zijn;
maatregelen die volgens bewezen en geaccepteerde goede praktijken niet weg te denken zijn. Dit zijn maatregelen voor ontwerp, constructie, in bedrijf nemen, gebruik, onderhoud of modificatie, inspectie en uit bedrijf nemen;
good housekeeping. Dit is een begrip dat staat voor de algemene zorg bij, netheid en orde van een activiteit of een bedrijfsonderdeel. Good housekeeping is een belangrijke factor bij het voorkomen van gevaarlijke situaties. Er wordt vanuit gegaan dat een bedrijf deze zaken op orde heeft, zoals ook is beschreven in de zorgplichtartikelen van de Omgevingswet en de Arbeidsomstandighedenwet;
maatregelen goed vakmanschap. Dit staat voor vaardigheden van werknemers om kwalitatief goed werk te leveren, en daarbij veilig en gezond te werken.

Toelichting

De scenario’s in deze PGS zijn gebaseerd op deze basisveiligheid. Deze maatregelen zijn een eerste ‘line of defense’ om te voorkomen dat relatief kleine incidenten zich ontwikkelen tot grote incidenten.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheidRampenbestrijding

M2Afsluiters – veilige stand

De veiligheidsafsluiters komen bij het wegvallen van de bekrachtiging in de veilige stand te staan.

De afsluiters van de LNG-afleverinstallatie bevinden zich in de veilige stand wanneer er:

geen aflevering van LNG plaatsvindt;
geen LNG wordt gelost;
onderhoud aan de installatie plaatsvindt.

Toelichting

Wanneer er geen LNG wordt afgeleverd, bevindt de installatie zich in een veilige toestand. Dit betekent meestal dat vloeistofafsluiters gesloten zijn, met uitzondering van schakelingen/regelingen die nodig zijn om de installatie koud te houden.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG D24Voorkomen dat afsluiters bij inactiviteit van de installatie in de onveilige stand staan

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S12Langdurige insluiting van LNG in leidinggedeelte tussen twee afsluiters - breuk in leiding S15Lek of breuk LNG-voerend materiaal tijdens inactiviteit van de afleverinstallatie (bijvoorbeeld doorlekkende terugslag of tankklep), enkele afsluitkleppen staan in de ongewenste positie na wijziging S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging S24Lekkage en brand binnen scheidingsconstructie S27Onjuist buiten werking stellen van de afleverinstallatie

M3Buiten werking stellen LNG-afleverinstallatie

Wanneer de LNG-afleverinstallatie buiten werking is gesteld, is het elektronische regel- en beveiligingssysteem, dat deel uitmaakt van de installatie, zo geschakeld dat:

aflevering van LNG niet mogelijk is;
bevoorrading van de LNG-opslagtank niet mogelijk is.

De beveiligings- en alarmeringsapparatuur is altijd voor onmiddellijk gebruik gereed.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D24Voorkomen dat afsluiters bij inactiviteit van de installatie in de onveilige stand staan

Gerelateerde scenario’s

7.6Ontwerp en constructie

7.6.1Constructie en installatie algemeen

M4Eisen drukapparatuur

De LNG-afleverinstallatie voldoet aan de relevante essentiële eisen uit bijlage 1 van de Richtlijn drukapparatuur (PED).

Toelichting

De fabrikant toont aan dat de LNG-afleverinstallatie voldoet aan de essentiële eisen van de PED door:

het aanbrengen van CE-markering op de installatie of op het gegevensplaatje;
het opstellen van een EG-verklaring van overeenstemming waarin de fabrikant verklaart dat de installatie voldoet aan de PED 97/23/EG voor installaties die zijn geleverd vóór 19 juli 2016, óf een EU-conformiteitsverklaring waarin de fabrikant verklaart dat de installatie voldoet aan de PED 2014/68/EU voor installaties die zijn geleverd ná 19 juli 2016;
het meeleveren van een gebruikershandleiding met daarin instructies en informatie over de veiligheid; deze handleiding is opgesteld in de Nederlandse taal.

Referenties

Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (artikelen 8, 9 en 18)

Grondslag

Arbeidsveiligheid

M5Keuring voor ingebruikneming drukapparatuur

Voordat een nieuwe LNG-afleverinstallatie in gebruik wordt genomen, is de aangewezen drukapparatuur gekeurd door een NL-CBI. Bij goedkeuring wordt een verklaring van ingebruikneming (VvI) afgegeven. Niet-aangewezen drukapparatuur wordt gekeurd door een deskundige.

Toelichting

Deze maatregel gaat over het gebruik van de LNG-afleverinstallatie, zie ook Paragraaf 7.2. Bij de keuring voor ingebruikneming controleert de NL-CBI:

of de LNG-afleverinstallatie overeenkomt met de documentatie van de fabrikant en de gegevens op de kenplaat;
de uitwendige toestand van de LNG-afleverinstallatie;
de werking van de veiligheidsappendages en onder druk staande appendages;
de plaats van opstelling van de LNG-afleverinstallatie.

Daar waar in deze maatregel de NL-CBI wordt genoemd, kan ook de NL-KVG (keuringsdienst van gebruikers) worden gelezen.

Referenties

Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (artikel 21)Arbeidsomstandighedenbesluit (artikel 7.4a)

Grondslag

Arbeidsveiligheid

M6Bescherming installatie externe invloeden

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)

Gerelateerde scenario’s

M9Fundering en draagconstructie LNG-afleverinstallatie

Een fundering of draagconstructie is vervaardigd uit materiaal dat een brand niet onderhoudt volgens NEN 6064.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S4Brand in de omgeving of op de LNG-afleverinstallatie – falen van onderdelen van de LNG-afleverinstallatie S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S39Lekkage van een LNG-installatieonderdeel S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank

M10Aarding van de installatie

De LNG-afleverinstallatie is zelfstandig geaard. De LNG-afleverinstallatie is voorzien van potentiaalvereffening met veiligheidsaarding van statische elektriciteit volgens NEN 1010 en hoofdstuk 8 van NEN-EN-IEC 60204-1:2018.

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)

Gerelateerde scenario’s

M13Afsluiters – eisen

Afsluiters voor onderhoud en gestuurde afsluiters zijn aangebracht. In de LNG-vulleiding en op aansluitingen van de LNG-opslagtank (met uitzondering van de drukontlastingsapparatuur en niveaumetingen) zitten op zo kort mogelijke afstand van de LNG-opslagtank met de hand bedienbare afsluiters om onderhoud te kunnen plegen aan de gestuurde of ESD-afsluiters.

Afsluiters aan de LNG-opslagtank zijn gelast tot en met de eerste ESD-afsluiter. Er zijn inblokafsluiters om onderhoud veilig uit te kunnen voeren. Alle veiligheidsafsluiters zijn van een open/dicht-standaanwijzer voorzien. De veiligheidsafsluiters sluiten bij het wegvallen van de bekrachtiging. Als over de afsluiter een druk staat die gelijk is aan ten minste de beoordelingsdruk van LNG-opslagtank, moet de goede werking van een veiligheidsafsluiter gewaarborgd zijn. De veiligheidsafsluiters sluiten binnen 5 s na het wegvallen van de bekrachtigingspanning (activering ESD-1).

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D16Voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan tijdens activiteiten/werkzaamheden aan of op de installatie D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde scenario’s

M14Voorziening boil-off

De LNG-afleverinstallatie heeft een voorziening om het boil-offgas (methaan) te reguleren.

Bij regulier bedrijf wordt geen boil-offgas (methaan) naar de omgeving afgeblazen.

Toelichting

Dit kan bijvoorbeeld door het opvangen in een CNG-buffer, of door recondensatie van het gevormde boil-offgas.

Grondslag

BrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde scenario’s

S19Gasemissie via afblaasvoorziening (vent stack), al dan niet met ontbranding

7.6.2Opslagtank voor LNG

LNG-opslagtanks vallen onder het Wbda 2016 (zie Paragraaf 7.2). Naast het Wbda 2016 gelden de maatregelen in deze paragraaf.

M15Eisen LNG-opslagtank

Een LNG-opslagtank heeft:

een voorziening waarmee het binnenvat kan worden geleegd;
een drukmeter met een meet- en aanwijzingsbereik van ten minste de ontwerpdruk van de LNG-opslagtank.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand D16Voorkomen dat er onveilige situaties ontstaan tijdens activiteiten/werkzaamheden aan of op de installatie D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt

Gerelateerde scenario’s

S4Brand in de omgeving of op de LNG-afleverinstallatie – falen van onderdelen van de LNG-afleverinstallatie S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S34Onderhoud en uit bedrijf nemen van de LNG-opslagtank of installatieonderdelen (zoals vervangen pomp)S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product S60Overvulling van de LNG-opslagtank vanuit LNG-tankschip of LNG-tankwagen

M16Draagconstructie LNG-opslagtank – eisen bij brand

De draagconstructie van de LNG-opslagtank behoudt tijdens een normale brand ten minste 60 min zijn functie. Deze brandwerendheid wordt bepaald volgens NEN-EN 1363-1.

Toelichting

De brandwerendheidsklasse voor draagconstructies wordt uitgedrukt met de letter R gevolgd door een waarde. Een waarde van R60 houdt in dat de constructie zijn draagvermogen 60 min (een uur) lang weet te behouden tijdens een normale brand.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S4Brand in de omgeving of op de LNG-afleverinstallatie – falen van onderdelen van de LNG-afleverinstallatie S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S25Vrachtauto's rijden over de leidinggoot/ondergrondse leiding heen, leidend tot lekkage aan de leiding S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M17Draagconstructie LNG-opslagtank – cryogene opslag

Met een risicoanalyse is aangetoond dat de draagconstructie van de LNG-opslagtank zijn functie behoudt bij het vrijkomen van LNG of LIN.

Toelichting

Dit is onderdeel van het ontwerp en wordt gecontroleerd door de EU-CBI, zie M4.

Een lekkage van een cryogene vloeistof (bijvoorbeeld vanuit leidingwerk of verladingsactiviteiten) kan zorgen voor blootstelling van de draagconstructie aan temperaturen die, afhankelijk van de toegepaste materialen, brosse breuk tot gevolg kunnen hebben.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S25Vrachtauto's rijden over de leidinggoot/ondergrondse leiding heen, leidend tot lekkage aan de leiding S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen S41Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie – LNG-opslagtank langdurig blootgesteld aan warmtestraling S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M18Impactanalyse van opvang LNG bij lekkage

De wijze van opvang van LNG bij lekkage van appendages direct aan de LNG-opslagtank of bij lekkage van de LNG-opslagtank wordt bepaald aan de hand van een impactanalyse.

Toelichting

Zie ook M119. Het achterliggende doel van de impactanalyse is dat lekkend LNG niet naar de verkeerde plaatsen kan stromen en er voorkomen wordt dat LNG zich kan ophopen onder de LNG-afleverinstallatie of onder de lossende LNG-tankwagen.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D26Voorkomen dat vrijgekomen vloeibaar LNG dat zich over de grond verspreidt een risico vormt voor de omgeving

Gerelateerde scenario’s

S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S22Vrijkomen van LNG op het terrein (ontstaan van een plas) met afloop naar het riool en/of afloop naar installaties met andere gevaarlijke stoffen en/of afloop naar toegangswegen S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang S24Lekkage en brand binnen scheidingsconstructie S44Falen van de bodemleiding van de LNG-opslagtank (grote vloeistoflekkage) tijdens onderhoud door vallend object (bijvoorbeeld tijdens hijsen) – vorming van plas onder de LNG-opslagtank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M19Overvulbeveiliging LNG-opslagtank

Een LNG-opslagtank is uitgevoerd met twee onafhankelijk van elkaar werkende niveaumeetsystemen volgens NEN-EN 13645 die ervoor zorgen dat het vullen van de LNG-opslagtank automatisch stopt bij het bereiken van de maximale vulgraad. De beveiliging tegen overvullen heeft ten minste betrouwbaarheidsniveau SIL 2 zoals bedoeld in NEN-EN-IEC 61511-1.

Bij hoog-hoogsignalering (niveaubewaking van de maximumvullingsgraad van de LNG-opslagtank) vindt activatie van het ESD-1-systeem plaats.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product S60Overvulling van de LNG-opslagtank vanuit LNG-tankschip of LNG-tankwagen

Aanvullende eisen voor een LNG-opslagtank op een ponton/drijvende installatie

M20LNG-afleverinstallatie beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling

Een LNG-afleverinstallatie die op een drijvende installatie geplaatst is, is zo geconstrueerd dat de drijvende installatie is beschermd tegen cryogene effecten en hittestraling.

Toelichting

Voorschriften met betrekking tot de constructie-eisen van een drijvende installatie staan in de Binnenvaartregeling. Cryogene effecten die kunnen optreden, mogen geen nadelige invloed hebben op de constructie van de LNG-afleverinstallatie. De LNG-afleverinstallatie is zowel bestand zijn tegen cryogene effecten als tegen hittestraling. Dit vraagt om verschillende voorzieningen en/of maatregelen voor beide situaties, zoals bijvoorbeeld:

afvoer van koude vloeistof met behulp van rvs-platen of een waterscherm (het waterscherm blijft in werking bij een noodstop);
koudedetectie op plaatsen waar mogelijke lekkages verwacht worden (met activatie ESD-1-systeem);
brandblusvoorzieningen en temperatuurdetectie (bij brand op de ponton).

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D2Beperken van interne en externe invloeden zodat de tolerantiegrenzen van het materiaal niet overschreden worden (specifiek gericht op het materiaalgebruik)D7Voorkomen dat onderdelen van de LNG-installatie falen ten gevolge van een brand

Gerelateerde scenario’s

S36Interne brand op een drijvende LNG-afleverinstallatie (bijv. op ponton) – falen van LNG-onderdelen S37Beginnende (kleine) brand (bronnen: zeer afhankelijk van de activiteiten die plaatsvinden binnen de afleverinstallatie) escaleert naar grotere brand (topevent is de grotere brand)S38LNG-spill op de bunkerponton/drijvende installatie – falen van de ponton S39Lekkage van een LNG-installatieonderdeel S58Gelijktijdig lossen van een LNG-tankschip naar de LNG-opslagtank met het lossen van een tankwagen met andere motorbrandstoffen op het bunkerstation - er ontstaat een brand bij het vulpunt van de tankwagen met andere motorbrandstoffen - LNG-ladingtank op het schip faalt

7.6.3Vulpunt en vullen van de LNG-opslagtank

M21Vulpunt – ligging en markering

Het LNG-vulpunt van de LNG-opslagtank:

is gemarkeerd om verwisseling met andere aansluitpunten te voorkomen;
is goed toegankelijk voor daartoe bevoegde personen;
bevindt zich bovengronds.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D20Voorkomen van incidenten door een slechte toegankelijkheid of gebrek aan goede verlichting bij het bedienen van de LNG-installatie

Gerelateerde scenario’s

S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang S28Te snel inkoelen met LIN/LNG van de onderdelen van de LNG-afleverinstallatie bij opstarten na uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden S35Onveilige situaties door slechte toegankelijkheid vulpunt en/of slechte verlichting S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

M22Vulpunt – niveaumeter

Het vulpunt is voorzien van een niveaumeter waarop de vullingsgraad van de LNG-opslagtank continu kan worden afgelezen.

Nabij het vulpunt van een LNG-opslagtank is aangegeven wat de maximumvullingsgraad van de LNG-opslagtank is.

Toelichting

De maximumvullingsgraad verschilt per LNG-opslagtank. Zie Bijlage E voor een voorbeeldberekening van de maximumvullingsgraad volgens het ADR.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product S60Overvulling van de LNG-opslagtank vanuit LNG-tankschip of LNG-tankwagen

M23Vullen van de LNG-opslagtank

Een LNG-vulpunt (installatie op land) heeft een technische voorziening, in de vorm van een of meer metallische aansluitpunten, zodat vanaf de LNG-tankwagen via het vulpunt een potentiaalvereffening (aarding) kan worden aangebracht. Dit wordt gedaan om het verschil in elektrostatische oplading tussen de LNG-tankwagen en de LNG-opslagtank op te heffen. De installatie is zo uitgevoerd dat het vullen van de LNG-opslagtank niet mogelijk is wanneer er geen goede equipotentiaalverbinding tussen een LNG-tankwagen en een LNG-afleverinstallatie is aangebracht.

Bij vullen van de LNG-opslagtank vanuit een schip is in de laadinstallatie een isolatieflens of isolatiepakking van niet-elektrisch geleidend materiaal geplaatst ter voorkoming van zwerfstromen tussen wal en schip.

Toelichting

De maximumweerstand in de equipotentiaalverbinding is 10 Ohm volgens NPR-CLC-IEC/TR 60079-32-1.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen

Gerelateerde scenario’s

M24Vulpunt – dodemansknop

Het vulpunt van de LNG-opslagtank is uitgevoerd met een dodemansknop. Een dodemansknop zorgt ervoor dat het vullen van de LNG-opslagtank alléén kan plaatsvinden door het om de drie minuten indrukken van deze knop. Als de dodemansknop niet tijdig wordt geactiveerd, stopt het vullen automatisch.

Een dodemansknop is zo uitgevoerd dat hij niet kan worden vastgezet.

Toelichting

De dodemansknop kan ook op de lossende LNG-tankwagen zitten. Het wordt gezien als een gelijkwaardige voorziening als de LNG-afleverinstallatie alleen wordt bevoorraad door een LNG-tankwagen met een dodemansknop.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

M25Afsluiter vulleiding LNG-opslagtank

De vloeistofleiding, bestemd voor het vullen van de LNG-opslagtank, is bij het LNG-vulpunt voorzien van een of meer afsluiters, die degelijk zijn ondersteund.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S14Breuk in ondergrondse leiding S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang S28Te snel inkoelen met LIN/LNG van de onderdelen van de LNG-afleverinstallatie bij opstarten na uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

M26Voorkomen terugstromen van LNG

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D21Voorkomen dat een installatie die door een beveiliging buiten werking gesteld is weer in werking kan worden gesteld zonder het wegnemen van de oorzaak van de buitenwerkingstelling D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde scenario’s

7.6.5Leidingen en slangen

Leidingen

Leidingen, appendages, opslagvaten en toebehoren vallen onder het Wbda 2016. Naast het Wbda 2016 gelden de maatregelen in deze paragraaf.

M35Leidingen – eisen

Leidingen zijn:

één geheel of met gelaste verbindingen (en het aantal flensverbindingen is geminimaliseerd);
visueel te inspecteren;
spanningsvrij bevestigd.

Toelichting

Het Wbda 2016 stelt eisen aan de uitvoeringsmethoden en aan het personeel dat de verbinding maakt. Dit wordt gecontroleerd door de EU-CBI tijdens de fabricage en inzichtelijk gemaakt middels M4.

S2Kleine lekkage LNG-leiding (buitenkant) door chemische aantasting S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)S7Ophoping van grondwater door hoog grondwaterniveau, regenwater of smeltwater in leidinggoot (bijvoorbeeld leiding naar afleverpunten) in de winter bij temperaturen onder het vriespunt S17Dichtvriezen van het 5-2-ventiel van de actuator van een veiligheidsklep (bijv. LNG-tankklep), samen met vrijkomen van LNG (bijv. leiding/slangbreuk)S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S25Vrachtauto's rijden over de leidinggoot/ondergrondse leiding heen, leidend tot lekkage aan de leiding S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M38Leidingen – eisen droge goot

Een goot voor leidingen is:

droog;
visueel te inspecteren;
van een draagkrachtige constructie;
zo uitgevoerd dat gas zich niet kan ophopen;
zo uitgevoerd dat gas zich niet kan verspreiden naar andere besloten ruimtes.

Toelichting

De draagkracht van de constructie is zijn aangetoond met een berekening op grond van een grondmechanisch onderzoek.

Besloten ruimtes zijn bijvoorbeeld kelders of rioleringsbuizen.

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)S7Ophoping van grondwater door hoog grondwaterniveau, regenwater of smeltwater in leidinggoot (bijvoorbeeld leiding naar afleverpunten) in de winter bij temperaturen onder het vriespunt S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S25Vrachtauto's rijden over de leidinggoot/ondergrondse leiding heen, leidend tot lekkage aan de leiding S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M39Eisen andere leidingen in een goot

Als er andere leidingen in een leidinggoot aanwezig zijn, die geen deel uitmaken van de LNG-afleverinstallatie, dan zijn deze andere leidingen bestand tegen cryogene omstandigheden.

Als niet-cryogene leidingen aanwezig zijn in een leidinggoot met cryogene leidingen:

liggen de niet-cryogene leidingen boven de cryogene leidingen;
raken de leidingen elkaar niet.

Toelichting

Er wordt aanbevolen om de leidingen in aparte mantelbuizen te leggen. Als dit niet mogelijk is, wordt voorkomen dat lekkage van LNG ongewenste effecten heeft op de niet-cryogene leidingen. Aanbevolen wordt om in elk geval een afstand van 10 cm aan te houden.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D10Voorkomen van verlies van integriteit van leidingen in een goot

Gerelateerde scenario’s

M40Ondergrondse leidingen – eisen

Ondergrondse leidingen zijn:

gelegd in een laag schoon zand van ten minste 10 cm dikte;
ingegraven met een gronddekking van ten minste 60 cm;
bovengronds gemarkeerd;
doelmatig beschermd tegen corrosie en andere chemische invloeden;
doelmatig beschermd tegen mechanische invloeden;
doelmatig beschermd tegen thermische invloeden.

Toelichting

Schoon zand is vrij van stenen en andere harde voorwerpen.

Bescherming tegen corrosie is niet nodig als de leidingen bestaan uit corrosiebestendig materiaal. Bescherming tegen corrosie kan met een kathodische bescherming, coating of kunststof mantel. Aan de eisen is voldaan als de ondergrondse leidingen zijn geïnstalleerd volgens BRL K901/03 en de uitwendige bekleding tijdens het aanvullen van de leidingsleuven is gecontroleerd met een stroommeting volgens BRL K901/03.

Bovengronds geplaatste massa's, zoals (vracht)auto’s of stempels van een mobiele kraan, zijn van invloed op de mechanische belasting.

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)S9Geologische impact, zoals aardbeving of overstroming, impact op LNG-installatieonderdelen S13Lekkage in ondergrondse leiding met uitstroming naar atmosfeer vanuit de productvoerende leiding S14Breuk in ondergrondse leiding S16Kleine lekkage vanuit LNG-onderdeel (bijv. flens, instrument of klep) tijdens normale operatie.S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S25Vrachtauto's rijden over de leidinggoot/ondergrondse leiding heen, leidend tot lekkage aan de leiding S30Methaanemissie door gebrek aan onderhoud S31Onderhoud aan LNG-onderdelen – lekkage S33Vrijkomen van LNG of LIN, blootstelling op de draagconstructie van de LNG- of de LIN-opslagtank of installatieonderdelen S34Onderhoud en uit bedrijf nemen van de LNG-opslagtank of installatieonderdelen (zoals vervangen pomp)S43Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig wordt blootgesteld aan warmtestraling – falen van draagconstructie van de LNG-opslagtank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank

M41Ondergrondse leidingen – dubbelwandig

Ondergrondse LNG-leidingen zijn dubbelwandig uitgevoerd. De buitenmantel heeft dezelfde ontwerpcondities als de productvoerende leiding.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde scenario’s

M42Ondergrondse leidingen – lekdetectiesysteem

Een ondergrondse LNG-leiding heeft een lekdetectieysteem dat is gekoppeld aan een alarmeringssysteem.

Schriftelijk bewijsstukken tonen aan dat:

de ruimte tussen leiding en buitenmantel op het moment van ingebruikname vacuüm is;
de alarmering actief wordt bij verlies van het vacuüm.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde scenario’s

M43Bewijs dichtheid detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leiding

De detectieruimte van dubbelwandige ondergrondse leidingen is op dichtheid gecontroleerd. Hiervan is een schriftelijk bewijsstuk ter inzage aanwezig.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde scenario’s

Slangen

M44Losslang/afleverslang bij voorkeur uit één stuk

De gebruikte losslang/afleverslang bestaat bij voorkeur uit één stuk zonder koppelingen en flenzen.

Toelichting

Een minimaal aantal koppelingen en flenzen minimaliseert de lekkans. De losslang/afleverslang bestaat bij voorkeur uit één stuk tenzij er gewichtige redenen zijn om hiervan af te wijken, zoals hanteerbaarheid (arbo), maximale leverbare lengte of simultane levering vanuit verschillende tankauto's.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S16Kleine lekkage vanuit LNG-onderdeel (bijv. flens, instrument of klep) tijdens normale operatie.S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S56Een passerend schip vaart het LNG-tankschip aan tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S70LNG-aangedreven schip vaart weg tijdens het bunkeren of debunkeren of breekt los doordat deze verkeerd is aangemeerd, bunker-/afleverslang breekt S75Lekkage van de bunker-/afleverslang S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

M45Losslang/afleverslang – vloeistofvrij maken

Voordat een losslang of afleverslang wordt afgekoppeld, is deze vloeistofvrij gemaakt.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S49LNG-losslang wordt afgekoppeld voordat deze uitgedampt is en vrij van LNG is (vloeistof vrijmaken van LNG wordt niet uitgevoerd)S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S74Lekkage LNG op de koppeling van de LNG-bunker-/afleverslang tijdens het afkoppelen

M46Slangen behandelen volgens instructies leverancier

Slangen worden behandeld volgens de instructies van de leverancier.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)

Gerelateerde scenario’s

S61Lekkage vulslang door gebrek aan onderhoud S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S75Lekkage van de bunker-/afleverslang S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

Afhankelijk van welke partij de slang levert waarmee de LNG wordt gelost of afgeleverd/ge(de)bunkerd, geldt een kader voor de maatregelen die van toepassing zijn op het gebied van: basisuitvoering, inspectie en onderhoud, en de noodzaak tot het aanwezig zijn van een dry-break-/break-awaykoppeling.

In Tabel 2 is toegelicht welke maatregelen in welke situatie van toepassing zijn.

Tabel 2 – Maatregelen voor slangen

Type slang	Verbinding slang tussen:	Slang geleverd door:	Kader voor maatregelen	Maatregelen uit PGS 33-2 van toepassing
Losslang	Tankwagen en LNG-opslagtank	Tankwagen	PGS 33-2	M50
Losslang	Tankwagen en LNG-opslagtank	LNG-afleverinstallatie	PGS 33-2	M50
Losslang	Schip en LNG-opslagtank	Schip	ADN + PGS 33-2	M49, M47 en M48
Losslang	Schip en LNG-opslagtank	LNG-afleverinstallatie	PGS 33-2	M47, M48 en M50
Afleverslang	Tankwagen en schip	Tankwagen	PGS 33-2	M47, M48 en M50
Afleverslang	Tankwagen en schip	Schip	ADN + PGS 33-2	M49, M47 en M48
Afleverslang	Tankwagen en schip	LNG-afleverinstallatie	PGS 33-2	M47, M48 en M50
Afleverslang	LNG-opslagtank en schip	Schip	ADN + PGS 33-2	M49, M47 en M48
Afleverslang	LNG-opslagtank en schip	LNG-afleverinstallatie	PGS 33-2	M47, M48 en M50

M47Dry-break-/break-awaykoppeling bij slangverbindingen

Alle afzonderlijke flexibele slangverbindingen tussen het vaartuig enerzijds en de tankwagen, LNG-opslagtank en de afleverinstallatie (al dan niet op de drijvende installatie) anderzijds zijn voorzien van een gecombineerde dry-break-/break-awaykoppeling.

Toelichting

Deze maatregel is alleen van toepassing op LNG-voerende slangverbindingen.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S9Geologische impact, zoals aardbeving of overstroming, impact op LNG-installatieonderdelen S54Overvulling van LNG-tankwagen bij het gelijktijdig direct bunkeren van een schip of het vullen van een LNG-opslagtank (al dan niet op het water) vanuit meerdere tankwagens via een manifold S56Een passerend schip vaart het LNG-tankschip aan tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S59Losraken tankschip tijdens het lossen van LNG naar de LNG-opslagtank door het falen van de trossen S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S66Een passerend schip vaart het LNG-aangedreven schip aan tijdens het bunkeren of debunkeren S70LNG-aangedreven schip vaart weg tijdens het bunkeren of debunkeren of breekt los doordat deze verkeerd is aangemeerd, bunker-/afleverslang breekt S75Lekkage van de bunker-/afleverslang S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

M48Aanvullende eisen – dry-break-/break-awaykoppeling

De te gebruiken dry-break/break-awaykoppelingen of dry-break-/emergency-release-koppelingen voldoen aan tabel 1 van NEN-EN-ISO 20519:2022.

De maximaal toegestane treksterkte in de langsrichting op de losslang, afleverslang of dampretourslang (indien aanwezig) zal altijd meer zijn dan driemaal de breekkracht van de dry-break-/break-awaykoppeling wanneer gebruikgemaakt wordt van een ‘break-bolt’-type dry-break-/break-awaykoppeling.

Bij het gelijktijdig afleveren door meerdere tankwagens via een manifold, is het manifold zo gezekerd dat deze de werking van de dry-break-/break-awaykoppeling niet nadelig beïnvloedt.

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheidBrandpreventie

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S54Overvulling van LNG-tankwagen bij het gelijktijdig direct bunkeren van een schip of het vullen van een LNG-opslagtank (al dan niet op het water) vanuit meerdere tankwagens via een manifold S56Een passerend schip vaart het LNG-tankschip aan tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S59Losraken tankschip tijdens het lossen van LNG naar de LNG-opslagtank door het falen van de trossen S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S66Een passerend schip vaart het LNG-aangedreven schip aan tijdens het bunkeren of debunkeren S70LNG-aangedreven schip vaart weg tijdens het bunkeren of debunkeren of breekt los doordat deze verkeerd is aangemeerd, bunker-/afleverslang breekt S75Lekkage van de bunker-/afleverslang S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

M49Eisen losslang/afleverslang – ADR/ADN

Slangassemblages die gebruikt worden voor laden, lossen en de afgifte van LNG bestemd als scheepsaandrijfstof voldoen aan deel 5.5.2 van ISO 20519 (Ships and marine technology – Specification for bunkering of liquefied natural gas fuelled vessels), en worden minstens éénmaal per jaar gecontroleerd en onderzocht volgens de aanwijzingen van de fabrikant. Een verklaring over dit onderzoek en de schriftelijke vastlegging van de berekende maximale druk zijn aan boord en worden meegevoerd.

Toelichting

Deze maatregel is van toepassing op de te gebruiken slangen op de locatie die tot het schip behoren en waar het ADN op van toepassing is.

Referenties

De Europese overeenkomst voor het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren (ADN), Bijlage, Artikel 8.1.6.2

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D1Beheersen van de risico's van potentiaalverschillen D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)D5Het in een aanvaardbare conditie houden van installatieonderdelen zodat de technische integriteit behouden blijft (onderhoud)D8Beperken van de kans en/of het effect van een aanrijding tegen installatieonderdelen D12Voorkomen van lekkage door verlies van integriteit van LNG-installatieonderdelen of de functie van veiligheidskritische LNG-installatieonderdelen.

Gerelateerde scenario’s

S1Mogelijke gevaren en gevolgen van statische elektriciteit S3Kleine lekkage LNG-leiding door pipestress ten gevolge van temperatuurverschillen/-wisselingen (‘temperature cycles’)S9Geologische impact, zoals aardbeving of overstroming, impact op LNG-installatieonderdelen S10Blikseminslag S16Kleine lekkage vanuit LNG-onderdeel (bijv. flens, instrument of klep) tijdens normale operatie.S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S56Een passerend schip vaart het LNG-tankschip aan tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S61Lekkage vulslang door gebrek aan onderhoud S62Gebruik van een te korte of een te lange bunker-/afleverslang leidend tot een lekkage S63De terugslagklep in de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang sluit niet goed (of lekkage bij de seal) bij het afkoppelen van de vulkoppeling bij de brandstoftank – ook is er een potentiaalverschil tussen de LNG-afleverinstallatie en de brandstoftank van het vaartuig S66Een passerend schip vaart het LNG-aangedreven schip aan tijdens het bunkeren of debunkeren S70LNG-aangedreven schip vaart weg tijdens het bunkeren of debunkeren of breekt los doordat deze verkeerd is aangemeerd, bunker-/afleverslang breekt S75Lekkage van de bunker-/afleverslang S76Breuk van de bunker-/afleverslang of -arm

M50Eisen losslang/afleverslang – LNG-afleverinstallatie

De losslang en/of afleverslang wordt periodiek visueel geïnspecteerd volgens NPR 5527 en indien nodig vervangen.

De losslang en/of afleverslang wordt voor de eerste keer uiterlijk na drie jaar en vervolgens jaarlijks op deugdelijkheid gecontroleerd en hydraulisch beproefd volgens de methode in NEN EN-ISO 21012.

Als bij deze beproeving gebreken optreden, wordt de slang alsnog vervangen.

De beproeving wordt door of namens de beheerder van de LNG-afleverinstallatie uitgevoerd.

Van deze beproeving is een schriftelijke, gedagtekende verklaring opgemaakt. Deze verklaring wordt op verzoek getoond.

Aanvullend kan de fabrikant van deze slangen eisen stellen aan levensduur, inspectie en onderhoud. De aanwijzingen van de fabrikant worden opgevolgd.

Toelichting

Deze maatregel is van toepassing op de te gebruiken slangen op de locatie die niet tot het schip behoren, maar tot de LNG-afleverinstallatie of -tankwagen, en waarop het ADN niet van toepassing is.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

7.6.6Drukontlasting

M51Drukontlasting – overdrukbeveiliging

De afzonderlijke insluitsystemen van een LNG-afleverinstallatie, waarin een druk kan ontstaan die hoger is dan de ontwerpdruk van die onderdelen, zijn voorzien van een doelmatige overdrukbeveiliging.

Toelichting

De afblaasveiligheidsvoorziening voor beveiliging tegen overdruk, evenals de overige leidingen en appendages waaruit LNG kan ontsnappen, kunnen elk zijn voorzien van een afblaasleiding, mits deze voldoende capaciteit heeft.

De PED stelt eisen aan de veiligheidsappendages, waaronder de drukontlastvoorzieningen. Dit wordt gecontroleerd door de EU-CBI tijdens de fabricage. Zie ook M4.

Referenties

Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (artikel 4, lid 1)

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG D13Voorkomen dat ongecontroleerde drukopbouw kan optreden in LNG-installatieonderdelen

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S12Langdurige insluiting van LNG in leidinggedeelte tussen twee afsluiters - breuk in leiding S15Lek of breuk LNG-voerend materiaal tijdens inactiviteit van de afleverinstallatie (bijvoorbeeld doorlekkende terugslag of tankklep), enkele afsluitkleppen staan in de ongewenste positie na wijziging S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

M52Drukontlasting – certificaat drukontlastingsklep

Een drukontlastingsklep heeft een certificaat. Op dit certificaat is vermeld: het merk, het type, het fabricagenummer, de testdatum en de ingestelde druk.

Toelichting

De PED stelt eisen aan de veiligheidsappendages. Dit wordt gecontroleerd door de EU-CBI tijdens de fabricage. Zie ook M4.

Referenties

Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (artikel 4, lid 1)

Grondslag

ArbeidsveiligheidOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S12Langdurige insluiting van LNG in leidinggedeelte tussen twee afsluiters - breuk in leiding S15Lek of breuk LNG-voerend materiaal tijdens inactiviteit van de afleverinstallatie (bijvoorbeeld doorlekkende terugslag of tankklep), enkele afsluitkleppen staan in de ongewenste positie na wijziging S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product

M53Drukontlasting – verbinding afblaasvoorziening

De drukontlastingsapparatuur is verbonden met een centrale afblaasvoorziening (vent stack) op een veilige hoogte in relatie tot het aansluitende terrein.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D11Voorkomen van een ontoelaatbare drukverhoging in een LNG-installatieonderdeel als gevolg van inblokking van LNG D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde scenario’s

S15Lek of breuk LNG-voerend materiaal tijdens inactiviteit van de afleverinstallatie (bijvoorbeeld doorlekkende terugslag of tankklep), enkele afsluitkleppen staan in de ongewenste positie na wijziging S19Gasemissie via afblaasvoorziening (vent stack), al dan niet met ontbranding S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging S40Gasemissie door afblaasvoorziening (vent stack) van de LNG-afleverinstallatie S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank

M54Temperatuurdetectie in afblaasleiding - activering noodstop

In de afblaasleiding is temperatuurdetectie aanwezig. Deze activeert de ESD-1 bij een sterke temperatuurverlaging door de aanwezigheid van LNG/koud NG in de afblaasleiding.

Toelichting

Deze maatregel geldt niet voor de drukontlasting/afblaasleiding op het manifold dat wordt gebruikt wanneer meerdere tankwagens gelijktijdig LNG afleveren aan een LNG-opslagtank (al dan niet op een ponton) of aan de brandstoftank van een schip.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde scenario’s

S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S40Gasemissie door afblaasvoorziening (vent stack) van de LNG-afleverinstallatie

M55Drukontlasting – eisen afblaasvoorziening

Een afblaasvoorziening:

blaast af op een veilige plek;
heeft voldoende capaciteit;
kan niet worden afgesloten;
is tegen weersinvloeden en inregenen beschermd;
is van een materiaal dat geschikt is voor de toepassing en condities (druk en temperatuur);
is verankerd en tegen mechanische beschadiging beschermd;
is voorzien van een mogelijkheid om gecondenseerd water te kunnen aftappen;
beschikt over een uitlaatzijde die zo is uitgevoerd dat eventuele instroming van lucht onmogelijk is;
heeft voldoende doorsnede om het vereiste volume bij de maximumontwerpdruk te kunnen afblazen;
mondt uit op een hoogte die ten minste 1 m hoger is dan het hoogste gebouw binnen een straal van 5 m.

Toelichting

Op grond van het Wbda 2016 blaast een afblaasvoorziening op een veilige locatie af.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S15Lek of breuk LNG-voerend materiaal tijdens inactiviteit van de afleverinstallatie (bijvoorbeeld doorlekkende terugslag of tankklep), enkele afsluitkleppen staan in de ongewenste positie na wijziging S19Gasemissie via afblaasvoorziening (vent stack), al dan niet met ontbranding S20Dichtvriezen van de afblaasvoorziening door extreme weercondities: regenval of vorming condens en vervolgens dichtvriezen van de overdrukbeveiliging S40Gasemissie door afblaasvoorziening (vent stack) van de LNG-afleverinstallatie S42Brand in de omgeving of op de afleverinstallatie waardoor de LNG-opslagtank langdurig blootgesteld wordt aan warmtestraling – vrijkomen van LNG uit overdrukbeveiliging S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank

M56Drukontlasting – berekening hoogte afblaasvoorziening

De hoogte van een afblaasvoorziening is berekend. Met de berekening is aangetoond dat de warmtestraling afkomstig van de fakkel van een afblaasvoorziening lager is dan:

35 kW/m² op de dubbelwandige en vacuümgeïsoleerde LNG-opslagtank, waarbij de tussenruimte is gevuld met perliet;
10 kW/m² op een andere LNG-opslagtank en overige installatieonderdelen en gebouwen binnen de begrenzing van de locatie waar de activiteit wordt verricht;
3 kW/m² op grondniveau binnen de begrenzing van de locatie waar de activiteit wordt verricht;
1 kW/m² op grondniveau buiten de begrenzing van de locatie waar de activiteit wordt verricht.

Met de berekening is ook aangetoond dat er geen plas van LNG ontstaat ten gevolge van LNG-vloeistofspray vanuit een afblaasvoorziening (‘rainout’). Het materiaal van de fakkel is bestand tegen hoge temperaturen bij de uitlaat.

Toelichting

Op grondniveau betekent tot 1 m boven het maaiveld.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D18Voorkomen van escalatie van een 'loss of containment' en/of een brand D25Voorkomen dat bij het afblazen het uittredende gas een risico oplevert voor de omgeving

Gerelateerde scenario’s

7.7Gebruik van de installatie

7.7.1Algemene eisen

Voor een veilig werkende LNG-afleverinstallatie is de bedrijfsvoering van groot belang. Hierbij is het essentieel dat verantwoordelijkheden duidelijk zijn vastgelegd. Bij een LNG-afleverinstallatie zijn meestal de volgende personen betrokken: eigenaar, gebruiker, beheerder, operator, installateur, LNG-leverancier en afnemer van LNG. Elk van de betrokkenen heeft eigen verantwoordelijkheden voor de werking van de LNG-afleverinstallatie (zie ook de definities in Bijlage A). Behalve het vastleggen van verantwoordelijkheden is een aantal andere aspecten relevant voor een veilige bedrijfsvoering. Het gaat daarbij onder meer om:

het beheer van de LNG-afleverinstallatie;
het uitvoeren van periodieke controles;
het toezicht op de LNG-afleverinstallatie;
het vullen van de LNG-opslagtank;
het uitvoeren van werkzaamheden aan de LNG-afleverinstallatie.

In de hierna volgende paragrafen is een aantal specifieke onderwerpen die verband houden met de bedrijfsvoering nader uitgewerkt. Voor onderwerpen die niet in wetgeving zijn vastgelegd maar wel voor een veilige bedrijfsvoering essentieel zijn, zijn aanvullende maatregelen opgenomen.

M57Eisen ingebruikname

Voordat de LNG-afleverinstallatie (weer) in gebruik wordt genomen, zijn de LNG-opslagtank, de appendages en het leidingwerk inwendig schoon. Laskorrels, vet, olie en ander organisch materiaal zijn zorgvuldig verwijderd. Na het reinigen wordt de installatie zo nodig gedroogd.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D3Beperken van interne en externe invloeden zodat de integriteit van de LNG-installatie behouden blijft (specifiek gericht op de gehele LNG-installatie)

Gerelateerde scenario’s

S18Incident op de afleverinstallatie (brand/lekkage/ongeval/storing enz.) – algemeen scenario

M58Eisen in-/uitgebruikname

De LNG-afleverinstallatie wordt in/uit bedrijf genomen volgens de instructies uit de gebruikshandleiding van de leverancier/fabrikant van de LNG-installatie.

Toelichting

Zie ook het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (artikel 18 en 20). Deze maatregel geldt ook bij onderhoud.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

Gerelateerde scenario’s

S28Te snel inkoelen met LIN/LNG van de onderdelen van de LNG-afleverinstallatie bij opstarten na uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden S29Las- of flenslekkage in leiding(verbinding) door verkeerd aangelegde verbinding S31Onderhoud aan LNG-onderdelen – lekkage S34Onderhoud en uit bedrijf nemen van de LNG-opslagtank of installatieonderdelen (zoals vervangen pomp)S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S46Hijsen van een (deels) gevulde LNG-opslagtank (zonder draagconstructie, niet zijnde ISO-container), ontstaan van een lekkage of omvallen van de LNG-opslagtank S51Breuk LNG-losslang of vulleiding tijdens het vullen of leegmaken van de LNG-opslagtank S64Opstarten na lekkage bij de vulkoppeling van de bunker-/afleverslang (als beveiliging in werking is gesteld of noodstopvoorziening is geactiveerd) zonder de oorzaak weggenomen te hebben/of te snel opstarten na storing

M59Toezicht door deskundig personeel

Voor iedere afleverinstallatie is een operator aangewezen, die beschikt over de vereiste competenties om storingen die optreden tijdens het in inwerking zijn van de LNG-afleverinstallatie te kunnen interpreteren en mogelijk te kunnen verhelpen of op te volgen.

Er is 24/7 een ter zake deskundig persoon (telefonisch) beschikbaar die:

bekend is met de LNG-installatie;
de beschikking heeft over de actuele toestand van de LNG-installatie;
de beschikking heeft over actuele camerabeelden van de LNG-installatie;
de storingen en alarmen kan interpreteren en op kan volgen.

Op een veilige en toegankelijke plaats nabij de LNG-installatie zijn instructies aangebracht (eventueel in de sleutelkluis) met daarop het telefoonnummer waarop de hiervoor genoemde ter zake deskundige persoon bereikbaar is voor de hulpverleningsdiensten.

Voor het in voorkomende gevallen ter plaatse verrichten van handelingen aan de installatie om de gevolgen van een ongewoon voorval/incident te beperken is binnen 30 min na alarmering een ter zake deskundige ter plaatse.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D28Beperken van de gevolgen van een incident bij de LNG-afleverinstallatie (brand, lekkage)

Gerelateerde scenario’s

M60Verlichting installatie tijdens gebruik

M66Procedure vullen LNG-opslagtank vanuit een LNG-tankwagen

Het aanleveren van LNG is vastgelegd in een procedure. Deze procedure omvat in elk geval:

de te volgen stappen voor het veilig aanleveren van LNG;
hoe wordt voorkomen dat de LNG-tankwagen tijdens het aanleveren kan wegrijden;
het opstellen in de wegrijrichting;
maatregelen bij het aan- en afkoppelen;
het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen;
het afzetten van de locatie.

De procedure is bekend bij en beschikbaar voor de chauffeur van de LNG-tankwagen.

Grondslag

ArbeidsveiligheidBrandpreventieOmgevingsveiligheid

Gerelateerde doelen

D15Voorkomen van ondeskundig gebruik of het uitvoeren van werkzaamheden door een ondeskundig persoon waardoor lekkage of verlies van integriteit of functie van de onderdelen van de LNG-installatie op kan treden D19Voorkomen dat overvulling van een LNG-opslagtank plaatsvindt D23Voorkomen dat veiligheidskritische componenten falen door het wegvallen van de stroomvoorziening of communicatie

Gerelateerde scenario’s

S11Stroomstoring in combinatie met een incident S21Vloeistofuitstroming door afblaasvoorziening (vent stack) ten gevolge van overvulling van de LNG-opslagtank, er ontstaat een plas op de grond (rainout)S23Insluiting gas bij vulpunt van de LNG-opslagtank bij het verkeerd aankoppelen van de losslang S28Te snel inkoelen met LIN/LNG van de onderdelen van de LNG-afleverinstallatie bij opstarten na uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden S45Continue vloeistofexpansie van de LNG-opslagtank – overschrijding maximaal niveau in de tank S47Brand nabij de LNG-tankwagen tijdens het lossen (of laden vanwege het leegmaken van de LNG-opslagtank), rijbaan is geblokkeerd waardoor de LNG-tankwagen niet kan wegrijden, ladingtank van de LNG-tankwagen faalt S49LNG-losslang wordt afgekoppeld voordat deze uitgedampt is en vrij van LNG is (vloeistof vrijmaken van LNG wordt niet uitgevoerd)S52Vullen van LNG-opslagtank vanuit tankwagen of tankschip met verkeerd product S54Overvulling van LNG-tankwagen bij het gelijktijdig direct bunkeren van een schip of het vullen van een LNG-opslagtank (al dan niet op het water) vanuit meerdere tankwagens via een manifold

M67Voorkomen terugstromen LNG – bunkeren of afleveren met meerdere tankwagens